Zoals je uit bovenstaande tekst op kunt maken, dateert dit gedicht van 2014. Uit de reacties die we gisteren kregen na de verzending per mail, was het voor veel mensen een eerste ontmoeting. Een van onze vrienden schreef: ‘Wat een mooi en inspirerend gedicht! Geboorte en dood in de diepgang van het Mysterie’. Kortom, we zijn blij dat Rood | Colourfield opnieuw een weg heeft kunnen banen tussen de enen en nullen.
Wil je meer gedichten en verhalen lezen, die we bij gelegenheid van Kerstmis, Oud & Nieuw en Driekoningen rondstuurden? Pluk dan eens wat uit dit rijtje:
Zalig Kerstfeest in 2019 | Rood/Colourfield via deze link.
2018 Kerstmis en Nieuwjaar 2019 | Zonnebloem via deze link.
Tweemaal Driekoningen | Sweet memories (2016; 2018) via deze link.
Nieuwjaarswens op Driekoningen (2017) via deze link.
Kerstverhaal in de Poolse Kapel (2017) via deze link.
Daar schoten drie stralen dooreen … (2013) via deze link.
Spontaan ontstond zowaar op de laatste dag van het jaar deze collage:
Bernadette en Marij
Liefhebbers van glaskunst en glas in lood
Ben je geïnteresseerd in glas en lood en glaskunst, bezoek dan Glazeniersstad Roermond. Op de kaart hieronder vind je Galerie Mariska Dirkx in het vroegere glasatelier van de firma Nicolas (op afspraak), de Christoffelkathedraal met onder meer werk van verschillende kunstenaars van de familie Nicolas en Annemiek Punt, en het Historiehuis met de prachtige renaissance glastentoonstelling ‘Een schat aan scherven’ (tot en met 5 januari 2020). Controleer via internet wel eerst de openingstijden.
Klik op de kaart om te vergroten!
Om nog eens na te lezen
… en aan te refereren, de tekst van het gedicht:
De wind trekt door een tunnel van rood Van einder naar einder de bloedrode zon Tussen ’t purper van de dageraad en het blauwe uur voor zonsondergang Twee ijkpunten in het leven Met iedere dag een nieuwe begin …
Totdat in het grijze middaguur De vliezen braken Gedrenkt in bloed Gods Zoon het leven zag Drie kruisen werden geslagen Toen hij in rood de dood versloeg Zijn licht zich spreidde over het veld Vol felle klaprooskleuren In goud en wit en lichtend rood
Nota bene —Al ons werk valt onder de CC-BY-NC-SA licentie. Er mag dus vrijelijk gebruik van gemaakt worden, mits de bron wordt vermeld.
Je kunt dit item delen via de knop delenonderaan de pagina. Het zou helemaal fijn zijn als je daarbij de hashtag #kerstmis gebruikt.
Verkorte link van het item Zalig Kerstfeest in 2019: http://bit.ly/2EQh72j-VanHH2Org
Om te printen, te delen of te mailen, klik hieronder op 'Delen'.
Antonius die Antonius ontmoet —Met gedicht op maandag zoeken we de symbiose op met een erfgoedraadsel. We gaan terug in de tijd, naar deel 2 van de Cuyperscode (2008-2009). Dit gedicht werd speciaal geschreven voor een van de sponsoren die ook als personage figureerde in de Cuyperscode. Daar gaat het immers om bij een ARG, een Alternate Reality Game. De sponsor was zo in zijn nopjes dat hij/zij later een van de strofes gebruikte voor de PR van zijn/haar bedrijf. In het kader van het spel is het gedicht zogenaamd van A.Th.: Jozef Alberdingk Thijm, de zwager van Pierre J.H. Cuypers. Het vignet en de bewust archaïsch ogende lay-out zijn ontworpen door Wolthera.info (2008). Omdat dit type gotisch schrift niet voor iedereen leesbaar is, staat de tekst eronder nogmaals in een hedendaags lettertype.
…
Antonius die Antonius ontmoet ziet dat het kind het zwijn begroet en het beest tot buigen dwingt Daar trekt de ploeg een kromme voor En waadt de mensch het water door van ‘s waerelds troebele golven Om af en toe eens te verpozen te midden van Arcadisch groen bevrijd van het benauwend’ doen waar tusschen geurende kamille de aarde rust geeft aan het hart en het tollend brein bedaart Coulisse na coulisse schuift langs het blikveld en verrast door een schilderachtig huis Dan weer een zichtlijn, weer een laan afgezoomd door een sierlijk hek met initialen in krullen Verwijzend naar een oud verhaal van rood en zilver in een schild met drie gekeperde banen drie punten werden uitgelicht verankerd op een kaart met zicht op een stenige golf en route A.Th.
________________________________________
Antonius die Antonius ontmoet —Spannend toch, zo’n erfgoedraadsel! Maar hoe los je dat op? In principe kun je voldoende broodkruimeltjes vinden in de collage hieronder. Kom je er niet uit, reageer dan op Facebook, Instagram, Twitter of LinkedIn. Je mag ook een mail sturen via een van de adressen rechtsboven in het scherm.
Terugblikkend kan de ARG (Alternate Reality Game) de Cuyperscode opgevat worden als een familieproject. Niet dat ik de rol van mijn toenmalige vennoten en enkele andere deelnemers wil bagatelliseren – zij zijn onmisbaar geweest voor de fondsenwerving – maar het produceren van zowel deel 1 als deel 2 komt op het conto van onze schoonzoon Thomas Wrobel, zijn vrouw Bertine van Hövell, onze dochter Wolthera van Hövell en Bernadette. De laatste schreef het script, de achtergrondverhalen en de tutorial, de eerste twee bedachten de raadsels, waarbij Thomas deel 1 uitwerkte in Flash en voor deel 2 zowaar een eigen engine ontwikkelde. Wolthera.info zorgde voor de graphics, waarbij met name het door haar ontworpen logo met het wapen van Cuypers (zie hieronder) veel lof kreeg.
Met dit item vervult Bernadette ook een oude belofte, toen ze bezig was met de aanleiding tot de oprichting van het Cuypersgenootschap in 1984: het behoud van de uitmonstering van de Maastrichtse Servaaskerk van Pierre J.H. Cuypers, waaronder de Antoniuskapel. Misschien had het te maken met de grote devotie van haar moeder voor Antonius, maar toen ze daar stond tussen die volledig verwaarloosde en door kaarsvet en roet uitgedoofde schilderingen, beloofde ze hem …
Voor de Antoniuskapel in de Servaaskerk volg deze link met een terugblik op de restauratie.
Meer weten over mijn gedichten op locatie, lees dan hier hoe het allemaal begon! Voor #Gom | Gedicht op maandag gebruik je de volgende link.
Aan #Gom | Gedicht op maandag wordt steevast aandacht besteed op onze Facebookpagina: http://bit.ly/VanHHOrg2FB
Ga eens kijken en ‘like’ de pagina, zodat erfgoedgedichten als deze een nog grotere actieradius bereiken en wie weet, ook anderen inspireren tot dichterlijke reflecties op erfgoed!
Dat kun je ook doen door dit item te delen via de knop delenonderaan de pagina. Het zou helemaal fijn zijn als je daarbij de hashtag #gom en/of #Cuyperscode gebruikt.
Verkorte link van dit item: http://bit.ly/2Pls69Y-VanHH2org
Om te printen, te delen of te mailen, klik hieronder op 'Delen'.
Kunstenaarsoog in een verdwijnende wereld | vakblad Vitruvius — Tot en met 8 maart 2020 kan de verdwenen wereld van kerken en landschappen in Breda en rond Breda bewonderd worden, vastgelegd door Clemens Merkelbach van Enkhuizen in de jaren vijftig en zestig van de vorige eeuw. Waar? In Stedelijk Museum Breda, waar curator Linda Eversteijn deze tentoonstelling opzette naar aanleiding van de schenking van het Bredase oeuvre door de kunstenaar. Met name de neogotische architectuur waar op dat moment totaal geen waardering meer voor was, moest het ontgelden. Als jonge kunstenaar legde Clemens niet alleen de nog gave gebouwen, maar ook het sloopproces daarvan vast.
Het klinkt een beetje als een roman, de student aan de kunstacademie die gepokt en gemazeld was in de laatste vloedgolf van het ‘Rijke Roomse Leven’, daar zijn hart aan verpandde en dan mee moet maken hoe de getuigenissen ervan verdwijnen. La cathedrale engloutie (De verdronken kathedraal 1), maar dan niet slechts voor een etmaal, bij vloed, maar definitief …
In onderstaand artikel in vakblad Vitruvius gaat Bernadette dieper in op het kunstenaarsoog van Clemens Merkelbach en legt ze uit wat zijn werk zo bijzonder maakt.2 Ze constateert dat ‘wij als kunsthistorici’ we nog maar net begonnen zijn met het positioneren van oeuvres die niet tot die van de avant-garde behoren. Als je die met een onbevangen oog bekijkt en een bewuste poging doet om de ingesleten vooroordelen over progressie en conservatief in de kunst buiten te sluiten, dan doe je verrassende ontdekkingen. Die willen we graag via dit item met je delen.
We hebben het al vaker opgemerkt: Breda blijf verrassen, niet alleen op het gebied van het monumentale erfgoed, zoals ons project #KunstinBreda laat zien, maar ook museaal. Als je naar de tentoonstelling van Clemens Merkelbach gaat, loop dan ook eens een van de andere de zalen binnen. En als je weer buiten staat stap dan eens een van de nog bestaande kerken binnen die we bij #KunstinBreda onder de loep hebben genomen, zoals de kathedraal of de Begijnhofkapel. Heb je meer tijd, ga dan naar de Laurentiuskerk in het Ginneken, ontworpen door Joseph Cuypers en Jan Stuyt. Je zult je geen moment vervelen!
De nummers van vakblad Vitruvius kun je overigens on line lezen. Volg daarvoor deze link.
;-) B&M
Verwijzingen
La cathédrale engloutie (De verdronken kathedraal), prelude van Claude Debussy op basis van de Bretonse legende van Ys (zie het gelijknamige Wikipedia-lemma). Tevens metafoor voor het lot van de Kerk, het verdwenen ‘Rijke Roomse Leven’ na de oorlog, zoals onder meer uitgedrukt door priester-kunstenaar Jean Adams; zie Hubar e.a., De genade van de steiger, p. 444 (volledige titel in de bibliografie van deze site).
Dit artikel is ontleend aan de bijdrage van Bernadette aan de publicatie bij gelegenheid van de tentoonstelling: Kuilman, Dingeman, Linda Eversteijn, Peter van Dael en Bernadette van Hellenberg Hubar. Clemens Merkelbach van Enkhuizen. Verstilling en verandering | Stillness and change. CollectieLab, 19.2. Breda: Stedelijk Museum Breda, 2019.
VanHellenbergHubar.Org zet sociale media in zowel om nieuws over kunst, cultuur & erfgoed te delen als om vragen te stellen en zo kennis te vergaren. Centraal hierin staat onze Facebookpagina: http://bit.ly/VanHHOrg2FB
Ga eens kijken en ‘like’ onze pagina, zodat de berichten over onderwerpen als de voorgaande een nog grotere actieradius bereiken!
Je kunt ons en andere onderzoekers ook helpen door deze pagina te delen via de knop delenonderaan de pagina (graag de hashtag #ClemensSMB gebruiken).
Verkorte link van dit item: http://bit.ly/354tmUm-VanHH2org
Om te printen, te delen of te mailen, klik hieronder op 'Delen'.
Contra symfonisch — Dit gedicht gaat over de kunst van de leegte in een van de ‘ontwerpen’ van de Italiaanse landschapsartiest Guiseppe Penone in Wijlre (Zuid-Limburg). Het krijgt hier een plaats in het kader van Gedicht op maandag (#gom) én … van de poëzieweek 2022 die gewijd is aan het thema natuur.*
…
… Het hoge toerental van de motorzaag begeleidde ’t einde van ’t tastbare bestaan van de door storm ontluisterde boom Terwijl klokgelui zijn neutrale klanken verspreidde sloeg de reus met het geluid van honderden tegen elkaar ritselende wrijvende schurende bladeren tegen de grond … in mineur
Dreunend viel het idee over het kadaver zijn wijd vertakte armen uitgespreid in paden afgeknot toen beetje bij beetje de stam ontbeend werd en afgevoerd kwam de afdruk vrij een slingerend pad in holle wallen van groen als gietmal omsloten op de bodem van het park
…
______________
Contra symfonisch — Als iemand ‘t me van tevoren had gevraagd, had ik vast nee schuddend geantwoord: dat het beeldenpark van Wijlre zo’n intense beleving zou worden, had ik niet kunnen bedenken. Tot verbazing van de rest in het gezelschap van Kunst der Vormen was het niet de tuin met zijn serene sfeer die dichterlijke zinnen opriep, maar juist de hedendaagse kunst van Leo Vroegindeweij en Guiseppe Penone. Wat betreft de eerste kwam men er niet over uit dat die stukken rioolbuis niet tot één, maar zelfs twee gedichten leidden. Had ik mijn ogen soms in mijn jaszak gestopt? Daartegenover bleek het werk van Guisseppe Penone heel wat aaibaarder. Iemand trouwens een idee wat ik bedoel met de titel ‘Contra symfonisch’?
Had je overigens in de diapresentatie gezien dat het bij het werk van Penone niet echt om de hele omgevallen boom gaat, maar slechts om het takje? Mooi toch dat contrast tussen het idee en de uitwerking, waarbij het takje pars pro toto vormt van de hele gevelde boom. Beeld en tegenbeeld, mal en contramal en een kakafonie aan geluiden, voor een deel inherent aan het maakproces. Vroeg dat om concessies, maakte Penone van de nood een deugd of had het concept, het idee voorrang op de uitwerking?
Toen ik dit gedicht destijds schreef kon ik nog niet weten, hoe sterk leegte me later zou boeien. Je vindt daar meer over in mijn cyclus over Marrakesh en ons boek over de nieuwe Bavo/KoepelkathedraalHaarlem (zoekterm leegte).
Als je vanaf 1 maart een keer in de buurt bent van Wijlre, ga het kasteelpark met Hedge House dan zeker bezoeken. Je komt er als een blijer mens vandaan!
Wil je de bundel in haar totaliteit doorbladeren, klik dan op deze link.
;-) B.
Verwijzingen
Meer informatie over de poëzieweek 2022 vind je onder deze link. Mocht deze verlopen zijn, dan kun je het proberen via de Way Back Machine van Archive.org.
De volledige titel luidt: Hubar, Bernadette van Hellenberg. In ’t Zuie. Gedichten van Bernadette van Hellenberg Hubar met foto’s en tekeningen* van Janke de Boer*, Marjan van den Bos, Annelei Engelberts*, Poul de Haan, Hans Ringnalda, Maarten Ruijters* (omslagen) en Marianne Stikvoort. Raar/Ohé en Laak, 2010. http://bit.ly/IntZuie-VHHorg.
Voor de website van de Buitenplaats Kasteel Wijlre volg deze link. daar kun je ook vonden wanneer de tuinen en Hedge House in 2022 weer open gaan.
Op Wikipedia vind je meer informatie over Leo Vroegindeweij en Guiseppe Penone.
Meer weten over mijn gedichten op locatie, lees dan hier hoe het allemaal begon! Voor #Gom | Gedicht op maandag gebruik je de volgende link.
Aan #Gom | Gedicht op maandag wordt steevast aandacht besteed op onze Facebookpagina: http://bit.ly/VanHHOrg2FB
Ga eens kijken en ‘like’ de pagina, zodat erfgoedgedichten als deze een nog grotere actieradius bereiken en wie weet, ook anderen inspireren tot dichterlijke reflecties op erfgoed!
Dat kun je ook doen door dit item te delen via de knop delenonderaan de pagina. Het zou helemaal fijn als je daarbij de hashtag #gom gebruikt.
Verkorte link van dit item: http://bit.ly/2DcHK0n-VanHH2org
Om te printen, te delen of te mailen, klik hieronder op 'Delen'.
Klim naar het licht —Als je het gedicht hieronder leest, zou je denken dat het gemaakt is bij gelegenheid van de ‘Klim van het licht’. Maar dat is niet zo. Bernadette schreef het als eindejaarsgedicht bij de jaarwisseling van 2015 naar 2016, toen we net het laatste hoofdstuk van het boek over de nieuwe Bavo bij de leescommissie hadden ingeleverd. Dat gaat … je raadt het al, over de koepel van Joseph Cuypers. Wat jammer dat toen de naam KoepelKathedraal nog niet bestond, want die is gelet op de iconografie van dit gebouw heel toepasselijk: vanuit het oogpunt van architectuur, van het decoratieprogramma binnen en buiten, de polychrome uitmonstering, de liturgische choreografie en noem maar op.
Zouden al die ruim 70.000 klimmers naar het licht de vue op de koepel ook zo ervaren hebben, zoals hieronder wordt verteld? Al die keren dat Bernadette tijdens de restauratie op de steigers van de kathedraal rondliep – toen de woorden nog moesten komen – werd ze steeds weer naar dit ene punt getrokken. Steeds weer die draaiende spiralen …
…
Naar de zon in het zenith gericht draaien de spiralen een dubbele helix gelijk mysterie van hoe het begon en tot de geboorte leidde van stammen, rassen en volkeren dna van duizenden gelovigen die al eeuwenlang de jacobsladder beklimmen naar het licht … vuur dat langs de vier armen van het kruis in de windrichtingen spreidt het spectrum openbreekt en de ontelbare kleuren bundelt tot energie onvoorwaardelijk voor iedereen
________________________
Klim naar het licht met gedicht op maandag —Met gedicht op maandag zitten we in Haarlem, waar het afgelopen half jaar tienduizenden mensen van de ene verbazing in de andere vielen toen ze de spilloze wenteltrap betraden, vervolgens op de balustrade van de koepel belandden en de hele kerk van bovenaf konden bekijken; de moedigen onder hen hielden zich goed vast en keken nog wat verder omhoog naar de stadsmuur van het hemels Jeruzalem en het koepelgewelf. Daarna over de gewelven van het schip naar de westtorens, waar de echte klim begon, om te eindigen op het hoogste punt met het onvergetelijke uitzicht op de koepel van Joseph Cuypers.
Het mooie is, dit kan nog even: deze week tot en met 27 oktober! Surf naar deze site voor meer informatie.
En als je daar dan staat, en je je verwondert over het oosterse karakter van het patroon op de koepel – een vorm van oriëntalisme die je ook elders in het gebouw tegenkomt (Sacramentskapel, orgeltribune et cetera) – denk dan even aan de architect, Joseph Cuypers en zijn opdrachtgever, bisschop A.J. Callier. Hun liefde voor ‘Spaansch-Arabische motieven’ (jargon van Joseph Cuypers) heeft niet alleen te maken met de erkenning van de inheemse architectuur van het heilige Land als inspiratiebron van christelijke cultuur, maar is sterk beïnvloed door de figuur van Thomas van Aquino. En deze middeleeuwse denker dankte zijn kennis van Aristoteles aan de Arabische scholen: aan stukken die hij ter beschikking kreeg via Spanje en zijn islamitische tradities van Arabische signatuur. Daarmee construeerde hij zijn eigen filosofie, zoals Joseph zijn eigen koepel bouwde. De nieuwe Bavo slaat een brug tussen de christelijke en islamitische cultuur door te laten zien wat de een vol respect van de ander heeft overgenomen en in iets eigens heeft getransformeerd. De hele wereld met zijn weelde aan visies en opvattingen was hun deel, in de stellige overtuiging dat het katholieke geloof dit een aparte plek zou geven in zijn eigen bestel; of het nu om religie, filosofie, kunst of architectuur ging. De boodschap die rond 1900 werd afgegeven, blijkt anno 2019 verrassend actueel te zijn.
Voor de volledige tekst van Ode an die Freude van Friedrich von Schiller met de profetische uitroep ‘Alle Menschen werden Brüder!’, zie dit lemma op Wikipedia. Op Spotify en Youtube kun je allerlei uitvoeringen vinden van het slotkoor van de negende symfonie van Beethoven die de Ode an die Freude met drie beginregels heeft uitgebreid en op muziek heeft gezet.
Verkorte link van dit item: http://bit.ly/2P4Pysk-Gom
Zowel aan Joseph Cuypers als aan #Gom | Gedicht op maandag wordt aandacht besteed op onze Facebookpagina: http://bit.ly/VanHHOrg2FB
Ga eens kijken en ‘like’ de pagina, zodat berichten als deze een nog grotere actieradius bereiken en wie weet, ook anderen inspireren tot dichterlijke reflecties op erfgoed!
Dat kun je ook doen door dit item te delen via de knop delenonderaan de pagina. Het zou helemaal fijn zijn als je daarbij de hashtag #gom gebruikt.
Een nipte overwinning en o, wat was het spannend! Op de allerlaatste dag was 100% binnen!
Intussen wel (weer) een interessante ervaring als ambassadeur. Een mooie gelegenheid voor een stukje oral history en onverwacht een bonus wat betreft de symboliek van het plafond! Ga maar eens hier op de site kijken bij http://bit.ly/33acc66.
Over de architecten Pierre J.H., Joseph Th.J. en Pierre J.J.M. Cuypers is meer te vinden op onze site bij Cuypers assortiment.
Ze komen alledrie in ruime mate voor in de Joseph Cuypers Collectie die met grote regelmaat aan de orde is op onze Facebookpagina: http://bit.ly/VanHHOrg2FB
Ga eens kijken en ‘like’ de pagina, zodat de berichten over de architecten Cuypers een nog grotere actieradius bereiken!
;-) B&M
Verkorte link van dit item: http://bit.ly/2LWAOJV-VanHH2Org
Om te printen, te delen of te mailen, klik hieronder op 'Delen'.
Hoe zeldzaam is het Cuypersplafond in het Cuypershuis? — Voordat we dat vertellen even een update: 6 oktober 2019 stond de teller op 100%! De crowdfunding is geslaagd! Wat in 1977 werd verwoest en in 2007 werd herontdekt, wordt in 2020 teruggebracht als onderdeel van de nieuwe collectie opstelling in het Cuypershuis. Dus voordat je gaat lezen hoe zeldzaam dit plafond is, willen we zeggen … tot volgend jaar in Roermond!
Vue op de kleurstelling van de draken van het plafond door Claudia Junge van de SRAL. Herkomst Cuypershuis 2019. Klik op de draak om te doneren!
Hoe zat het nu met die zeldzaamheid? We hebben het al eens eerder gezegd; we zijn heel voorzichtig met het woord ‘uniek’. Als alles uniek wordt genoemd wordt die kwalificatie erg sleets en raakt het woord zijn overtuigingskracht kwijt. Maar we kunnen er niet omheen, het #Cuypersplafond is echt uniek, dus hoogst zeldzaam.
Waarom dat zo is? Uit deze tijd, 1859, is nauwelijks polychromie van Cuypers behouden gebleven, en al helemaal geen burgerlijke polychromie, laat staan polychromie in zijn eigen woning, laat nog meer staan polychromie die hij speciaal ontworpen heeft om zijn nieuwe vrouw, Antoinette Alberdingk Thijm, welkom te heten. Het plafond is eigenlijk een grote liefdesverklaring, en – zoals we vertelden bij de draken – een lofzang op Gods verbeeldingskracht, waar de creatieve mens, man èn vrouw, in participeert.
Wat betreft de specifieke vraagstelling over kleuren en hun toepassing vind je meer hieronder in de paragraaf over het plafond uit het rapport De muziek van het licht, dat Bernadette in 2007 schreef.
Zo zeldzaam is het Cuypersplafond dus! Ook al zijn er slechts fragmenten van teruggevonden, door de opmeettekeningen van Harrie Hovens en de historische foto’s kan een overtuigende reconstructie gerealiseerd worden.
Je kunt het hele rapport downloaden via Cuypers4all.
We hebben nog wat andere verhalen over het Cuypersplafond, zoals over de draken, de polychromie en de herontdekking van de schilderingen in 2007.
Om de laatste 24 donateurs te bereiken kun je ons helpen door deze pagina te delen via de knop delenonderaan de pagina. Het zou helemaal fijn als je daarbij de hashtag #Cuypersplafond gebruikt.
;-) B&M
Sociale media en erfgoed
VanHellenbergHubar.Org zet sociale media in zowel om nieuws over kunst, cultuur & erfgoed te delen als om vragen te stellen en zo kennis te vergaren. Centraal hierin staat onze Facebookpagina: http://bit.ly/VanHHOrg2FB
Ga eens kijken en ‘like’ onze pagina, zodat de berichten over onderwerpen als de voorgaande een nog grotere actieradius bereiken!
Misschien dat iemand ons nog een keer kan uitleggen waarom de een gisteren en de ander vandaag herdenkt dat de wet op het vrouwenkiesrecht in Nederland 100 jaar geleden van kracht werd. Wie met de hashtag #vrouwenkiesrecht door Twitter gaat, ziet dat er nog al wat verwarring is. Zou die datum dan toch niet goed uitgerekend zijn?*
Hoe dan ook, wij vonden dit een mooi moment om Delphine Cuypers-Povel te eren die de kwestie van het vrouwenkiesrecht meemaakte als lid van vermoedelijk de R.K. Vrouwenbond in Amsterdam (tot uiterlijk 1919) en vervolgens in Roermond vanaf om en nabij 1922. In vermoedelijk dat jaar schrijft Joseph Cuypers aan hun jongste dochter Yvonne dat Delphine wat overwerkt is door de vele drukke bezigheden, onder meer ‘oefeningen vrouwelijke vrijwillige landstorm, politiek naast vrouwenbond!’*
Wat ons trof is haar relatie met de eerste vrouwelijke politica van Roermond die nog voordat het vrouwenkiesrecht een feit was, al lid was van de gemeenteraad: Mathilde de Haan, afgestudeerd als apotheker, die in het bestuur van de Roermondse R.K. Vrouwenbond zat.*
Surf naar http://bit.ly/2kXgjlM-JCC voor de rest van het verhaal en blijf onze berichten over de Joseph Cuypers Collectie volgen, hier of op Facebook (#JCC).
;-) B&M
Verwijzingen
Dit is wat de scribent van het lemma ‘Vrouwenkiesrecht in Nederland’ op Wikipedia vertelt: ‘Deze datum werd pas uitgerekend in Trouw van 19 september 2018. De Wet (initiatiefwet van vrijzinnig-democratische kamerlid H.P. Marchant) van 9 augustus 1919 werd gepubliceerd in Staatsblad 536 van 8 september 1919, maar noemde geen inwerkingtredingsdatum. In zo’n geval golden tot 1988 de artikelen 1 en 2 van de Wet Algemeene Bepalingen: de twintigste dag na die van het Staatsblad. En dat is dus 28 september 1919.’ Iemand een verklaring voor de verwarring? We horen het graag!
Draken tegen het plafond — Na een bloedstollende crowdfundingsactie in 2019 tikte de teller op de allerlaatste dag100% aan! Wat in 1977 werd verwoest en in 2007 werd herontdekt, is in 2020 teruggebracht als onderdeel van de nieuwe opstelling van de vaste collectie van het Cuypershuis. Bezoek het Cuypershuis en ga kijken naar de terugkeer van de draken op het #Cuypersplafond. Je zult er nog meer van genieten als je onderstaand verhaal hebt gelezen.
sta_anchor id=”draken” /]
Hoe ‘middeleeuws’ waren de draken tegen het #Cuypersplafond in het Cuypershuis? Dat zie je in deze collage waar we enkele voorbeelden naast elkaar hebben gezet tussen de exemplaren van het Cuypershuis, waarvan er overigens eentje ontbreekt; a) een gevleugelde draak uit de late twaalfde eeuw, b) vervolgens een griffioen circa 1460, c) daarna een prachtvoorbeeld uit het album van Villard de Honnecourt (1278–1300) en d) tenslotte een tweekoppig voorbeeld circa 1278–1300.1 De overige draken horen bij het #Cuypersplafond. bvhh.nu 2019. Klik hier voor een vergrote weergave!
Je krijgt vast meer over de collectie monsters hierboven te horen als Cuypers’ biograaf, dr. Wies van Leeuwen, 3 oktober (14:00 uur) een rondleiding geeft in het Cuypershuis.2 Wies is net nog wat langer bezig met Cuypers dan Bernadette. Ze hebben elkaar in 1979 leren kennen, toen hij in een zaal vol vijandige Maastrichtenaren een pleidooi hield voor het behoud van Cuypers’ uitmonstering in de Servaaskerk. Dat is de opmaat geweest voor de oprichting van het Cuypersgenootschap in 1984 (jammer genoeg een vergeefse strijd, zoals bekend). Wat zou hij je kunnen vertellen over de draken tegen het plafond?
Heel wat, want Wies heeft behalve over Pierre Cuypers ook gepubliceerd over de symboliek van Jozef A. Alberdingk Thijm, de broer van Nenny en beste vriend van haar man.3 Bladeren we door het standaardwerk van Thijm over kerkbouwsymboliek, De Heilige Linie, dan komen we bij de volgende passage:
Wij behoeven niet te wijzen op de talloze afbeeldingen uit de dieren- en plantenwaereld, die aan gothische kerken gevonden worden. Alles had, om en bij de kerken, zijne beteekenis; tot zelfs de boomen en planten in den kloosterhof getuigt Durandus (in de XIIIe Eeuw), dat de verscheidenheid der deugden verbeeldden, en de put, in het midden, de overvloed der hemelsche gaven. Men heeft in de waterspuyers (gargouilles) der kerken, en de monsters, die somtijds door zuilen of andere zwaarten verpletterd worden, wel eene afbeelding der verdreven of vertreden helsche geesten en der bestreden zonden meenen te vinden 3). De H. Bernardus betoont zich, op eene bekende plaats 4), geen voorstander van het verbeelden van dieren enz. binnen de muren der kloosters; het stoort de aandacht der broeders. Voor de kerken laat hij het echter toe, en het is ook allerwaarschijnlijkst dat men er gedeeltelijk mee op het oog heeft gehad den CXen Psalm te kommentariëeren: „Over de adder en den baziliskus zult gij binnengaan en vertreden den leeuw en den draak” 5) gedeeltelijk den CXLVIIIen, waar gezegd wordt, dat zelfs draken en ongedierten ‘s Heeren lof zullen verkondigen 6).4
Is dit wat zich boven de hoofden van het echtpaar Cuypers-Alberdingk Thijm en hun gezin en gasten afspeelde? De lof op de schepping van God, waarin de verstrengelde initialen in het monogram gekoppeld aan de beesten op de hoeken van het plafond het muzikale echtpaar verbeelden, dat met deze fantasiedieren een koor vormen? Cuypers zong destijds in Roermond in een mannenkoor en van Nenny is de muzikaliteit meer dan bekend. Gelet op het feit dat het Cuypershuis van binnen op de schop ging toen ze er kwam wonen, staat het wel vast dat zij intensief heeft meegedacht over het plafond.5
De opmetingstekening van museummedewerker Harrie Hovens uit 1977 geeft een beeld van de indeling van het cassettenplafond. Herkomst Cuypershuis Roermond.
Als deze uitleg klopt, dan zat men er in die tijd niet ver naast. Afgelopen zomer liep een tentoonstelling in het Getty Museum met de veelzeggende titel Book of Beasts: The Bestiary in the Medieval World.6 Op het platform Hyperallergic stond een interessante bespreking waarin men wijst op de rol van Augustinus. Volgens auteur Sarah Bond zag deze kerkvader fantastische beesten als tekenen van God die nader geïnterpreteerd moest worden. Ze had hierover contact met kunsthistoricus Asa Mittman, schrijver van Maps and Monsters in Medieval England, die vertelde:
[To Augustine], the seemingly impossible, unnatural elements of monsters — humans with dog-heads, with fish tails, lions with bird wings, immortal creatures, fire-breathing creatures, and all the rest — are possible because God established the laws of nature, and they do not apply to him. Indeed, by breaking them, Augustine believed, God showed his infinite power.
[Voor Augustinus] zijn de schijnbaar onmogelijke, onnatuurlijke aspecten van monsters – mensen met hondenkoppen, met vissenstaarten, leeuwen met vogelvleugels, onsterfelijke wezens, vuurspuwende wezens en al de rest – mogelijk omdat God de wetten van de natuur schiep; en die zijn niet op hem van toepassing. Juist door ze te breken, meende Augustinus, toonde God zijn oneindige kracht.
Dus niet alleen zingen ze – zoals in het Te Deum en het Benedicite – als onderdeel van al het geschapene Gods lof, maar ze demonstreren ook nog eens Zijn buitengewone vermogens. Zo zou je het plafond kunnen opvatten als een ode op de creativiteit van God, in wiens scheppingskracht de mens die gemaakt is naar Gods beeld – zoals Thijm zou zeggen – participeert; en die mens wordt in het plafond vertegenwoordigd door Pierre en Nenny, verstrengeld in hun monogram.7
Wat zou het spannend zijn om dit verder uit te zoeken! Voor nu is het voldoende om te constateren dat reconstructie van dit plafond ook vanwege de bijzondere betekenislading zeer gewenst is.
We kunnen alleen maar zeggen: ga naar de rondleiding van Wies van Leeuwen donderdag 3 oktober (14:00 uur)! De entree van 5 euro komt ten goede aan de crowdfunding. En als je nu al wil doneren, klik je gewoon op het gezelschap draken hierboven dat verlangend uitkijkt naar een plaatsje op het plafond. Heb je trouwens gezien dat er eentje ontbreekt? We zijn heel benieuwd hoe ze die gaan invullen.
Herkomst van de middeleeuwse voorbeelden in de collage: a) Screenshot V&A Museum London, 244:3, Leaf from choir-book with initial S in red pen-work on green and blue ground depicting a dragon. Netherland. late 12th century. b)KB Den Haag, 72 A 23, fol. 46r, Chapter 47, Griffin, Fol. 46r: drawing (coloured), 46r, 100×100; Griffin (detail) from Book of Flowers (text in Latin), French and Belgian, 1460; artist unknown, author, Lambert, canon of Saint Omer. c) BnF (Bibliotheque Nationale de France) Gallica. Villard de Honnecourt , Album de dessins et croquis (circa 1175-1240). d)A Winged Dragon (detail) in a bestiary, 1278–1300, unknown illuminator, Franco-Flemish. Tempera colors, pen and ink, gold leaf, and gold paint on parchment, 9 3/16 × 6 7/16 in. The J. Paul Getty Museum, Ms. Ludwig XV 4, fol. 94. Digital image courtesy of the Getty’s Open Content Program.
Voor meer informatie zie de aankondiging op Facebook.
Van Leeuwen, Pierre Cuypers, pp. 51-20. architect. Van Leeuwen, Alberdingk Thijm (voor de volledige titels surf naar de bibliografie).
Thijm, De Heilige Linie, p. 113 (voor de volledige titel surf naar de bibliografie).
Hubar, Rien de pareil, deel 1, pp. 41-42, pp. 108-113. Hubar, Rien de pareil, deel 2, pp. 246-270.
De tentoonstelling Book of Beasts: The Bestiary in the Medieval World in The Getty Center in Los Angeles is besproken door Bond, Sarah E. “Interpreting the Beasts of the Middle Ages”. Hyperallergic, 8 juli 2019. http://bit.ly/2naOkjp. Ook te lezen en te bekijken via Evernote.
Zie hiervoor Bond, “Interpreting the Beasts of the Middle Ages”. Het is de vraag of deze visie ook speelde bij de monsters die in de bouwsculptuur van de nieuwe Bavo/Koepelkathedraal Haarlem zijn verwerkt, waar het programma door Joseph Cuypers en de latere bisschop A.J. Callier ontwikkeld werd. Daar zijn we er steeds vanuit gegaan dat de visie van Thomas van Aquino op de schepping een rol heeft gespeeld. Hubar (en Coenen), De nieuwe Bavo te Haarlem (zoektoets monster) (voor de volledige titel surf naar de bibliografie). Wat daarin wel een rol speelt en ook in de kunsttheorie van Thijm prominent figureert, is dat de creativiteit van de mens een directe afgeleide is van Gods scheppingskracht. Zie Hubar (en Coenen), De nieuwe Bavo te Haarlem, pp. 141-144, 178; en Hubar, Arbeid en Bezieling, pp. 130-131, 231-232, 364, 387-388.
Sociale media en erfgoed
VanHellenbergHubar.Org zet sociale media in zowel om nieuws over kunst, cultuur & erfgoed te delen als om vragen te stellen en zo kennis te vergaren. Centraal hierin staat onze Facebookpagina: http://bit.ly/VanHHOrg2FB
Ga eens kijken en ‘like’ onze pagina, zodat de berichten over onderwerpen als de voorgaande een nog grotere actieradius bereiken!
Verloop vanaf de plaatsing van dit bericht 28 september 2019
4 oktober 2019 staat de teller ‘s morgens op 98%, dus met nog 3 dagen voor de boeg gaat dit project geheid de eindstreep halen, zeker als je NU doneert! Dat kan vanaf een tientje! Er zijn nog maar 40 tientjes nodig, dus doe mee en maak het verschil door hier te doneren!
3 oktober 2019 stond de teller eind van de middag op 98%, dus met nog 3 dagen voor de boeg gaat dit project geheid de eindstreep halen als je NU doneert! Dat kan vanaf een tientje! Er zijn nog maar 50 tientjes nodig, dus doe mee en maak het verschil door hier te doneren!
3 oktober 2019 staat de teller op 89%, dus met nog 3 dagen voor de boeg gaat dit project geheid de eindstreep halen als je NU doneert! Dat kan vanaf een tientje! En vele tientjes maken het verschil!
Verkorte link van dit item: http://bit.ly/2nbUhMH-VanHH2org
Cuypersplafond Cuypershuis lezing —6 oktober 2019 staat de teller op 100%! De crowdfunding is geslaagd! Wat in 1977 werd verwoest en in 2007 werd herontdekt, wordt in 2020 teruggebracht als onderdeel van de nieuwe collectie opstelling in het Cuypershuis. Dus laten we zeggen … tot volgend jaar in Roermond!
Stand van zaken bij de plaatsing van dit bericht op 24 september 2019
Het loopt goed met de crowdfunding van het Cuypershuis voor de reconstructie van het plafond dat Pierre Cuypers in 1859 ontwierp voor zijn bruid Nenny (Antoinette) Alberdingk Thijm. Ruim 60% van het streefbedrag is binnen! Bravo! Nu de overige circa 7000 euro nog. Als nu 700 mensen een tientje doneren!
We zijn altijd heel voorzichtig met het woord uniek, omdat het zo sleets is. Liever gebruiken we dan begrippen als zonder weerga, equivalent of hoogst bijzonder. Maar eerlijk is eerlijk … dit plafond verdient absoluut de betiteling uniek. Er zijn nauwelijks burgerlijke plafonds van de hand van Pierre J.H. Cuypers behouden gebleven en dit was dan ook nog eens gemaakt voor zijn eigen woonhuis. Hoe bijzonder kan dat zijn!
De instelling die ongetwijfeld de meeste ervaring heeft met de restauratie van uitmonsteringen van de architecten Cuypers, is de SRAL, voluit bekend onder de naam van Stichting Restauratie Atelier Limburg. Dit instituut heeft een belangrijke rol gespeeld bij het terugbrengen van de kleuren van de architecten Cuypers in het Rijksmuseum. Adjunct-directeur René Hoppenbrouwers geeft 26 september – overmorgen – een lezing over de kleuren van Cuypers.
De entree van 5 euro komt ten goede aan de crowdfunding!
Onze website gebruikt cookies voor een optimale ervaring. VanHellenbergHubar.Org vraagt de gebruiker om hiermee akkoord te gaan door op 'Accept' te klikken.AcceptRead More
Privacy en cookies ingevolge de AVG
Privacy Overview
This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may affect your browsing experience.
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
