Crowdfunding reconstructie plafond Cuypershuis — 6 oktober 2019 stond de teller op 100%! De crowdfunding is geslaagd! Wat in 1977 werd verwoest en in 2007 werd herontdekt, wordt in 2020 teruggebracht als onderdeel van de nieuwe collectieopstelling in het Cuypershuis. Dus we zouden zeggen … tot volgend jaar in Roermond!

Oral history | Hoe de schilderingen herontdekt werd in 2007

Het gebeurt wel vaker dat je herinneringen ophaalt naar aanleiding van een concreet bericht op de sociale media. Dat overkwam Karl Pesch Konopka en mij (Bernadette) toen op Cuyperiana het bericht verscheen over de crowdfunding van het #Cuypersplafond in het Cuypershuis:

In 2006-2007 waren samen met Karl intensief bezig met de cultuur- en bouwhistorische analyse en het gebrekenplan van wat toen nog Stedelijk Museum ‘Het huis van Cuypers’ heette.1 Dit gebeurde in nauw overleg met de toenmalige directeur, Ridsert Hoekstra, die anders dan de meeste van zijn voorgangers zeer betrokken was bij het gebouw. De opdracht was om onderleggers te leveren voor de restauratie en verbouwing van het museum die in de jaren daarna zou volgen. Tegelijkertijd werd gevraagd om materiaal aan te leveren voor toekomstige tentoonstellingen over het complex en zijn bewoners en gebruikers. Dat resulteerde in een cassette met verschillende rapporten die je via Cuypers4all kunt bekijken en downloaden. 

Dankzij de enthousiaste inzet van de medewerkers van het museum kwamen toen de stukken tevoorschijn – waaronder de tekeningen op schaal 1:1 van H. Hovens (oktober 1977) – die nu de basis vormen voor de reconstructie van het plafond. Op dat moment werd eerst goed duidelijk wat de verbouwing van de jaren ’70 teweeg had gebracht. Zowat alle plafonds zijn weggeslagen, waaronder dit rijk uitgemonsterde exemplaar, en vervangen door verlaagde plafonds met quasi-historische rozetten. De enige rozet die mogelijk nog origineel was, maar helemaal dicht geschilderd, was die in de voormalige Maria Theresiazaal, waar je nu binnenkomt vanuit de huidige entree en museumwinkel. Daar werd in de jaren zeventig nog iets bijzonders gesloopt: de ruimte was namelijk gescheiden van de kamer ernaast door een houten opbouw met entresol, waarvan spijtig genoeg geen enkele foto of ontwerptekening bekend is. Ooggetuigen vertellen dat dit ‘meubel’ geheel uit hout was samengesteld en een boekenkast met bureau, wenteltrapje en verdieping combineerde. Op een van de tekeningen van Joseph lijkt dit schetsmatig ingetekend te zijn tussen de twee kamers aan die kant. Zeer waarschijnlijk was deze houten inbouw, die ooggetuigen aan kasteel De Haar deed denken, van zijn hand. Vermoedelijk zijn tijdens deze campagne ook de twee houten puien aan weerszijden van de centrale gang die vanaf de oorspronkelijke voordeur naar de tuin liep, weggehaald. Hierin zaten portretten van kinderen en kleinkinderen in glas in lood die onder de familie verspreid zijn geraakt.2

5-Collage plafond Cuypershuis crowdfunding Karl Pesch Konopka

Fragmenten en een groene haard! Hoezo?
_____________

Terug naar het plafond. Wie ook alweer van wie deze informatie kreeg, kan ik me niet meer herinneren, maar Karl en kwamen erachter dat onze oud-collega Willem de Wit, in die tijd net benoemd bij de Rijksdienst voor de Monumentenzorg, betrokken was bij deze verbouwing. Toen hij informeerde bij de kunsthistorici van de dienst wat er met dit plafond moest gebeuren, bleek dat niemand van de leiding het behoudenswaardig vond. Als het door middel van foto’s gedocumenteerd werd, kon het verdwijnen. Je kon immers toch niet alles bewaren, hoorde je vaak als mantra (nog steeds overigens). 

De hamvraag was: was het plafond na deze adviesronde inderdaad verdwenen? We konden moeilijk door de verlaagde zoldering heen kijken en er waren te weinig gegevens om een inschatting te maken. Ridsert hakte de knoop door en zo gebeurde het dat Karl en Thomas Laugs op 12 juli 2007 het stukje wegbraken waar nu de woorden ‘Een restje verleden’ bijstaan (zie foto). Wat was ik teleurgesteld dat alles zo grof was weggehakt en er niet meer behouden was. Voor Karl lag het iets genuanceerder. In hoofdlijnen deelt hij mijn verslag, maar … ‘Ik had alleen een enigszins positievere ervaring bij de ontdekking: het verlaagde plafond zat zo hoog dat ik bang was dat alles weg zou zijn, maar in elk geval de kantlijst die voor het verlaagd plafond weg gehakt zou zijn. Het idee was een klein gaatje te maken dat makkelijk weer te dichten was bij een gehele desillusie. Ik had Thomas gevraagd wegens zijn technische kennis van stucplafonds en zijn handigheid om zoiets te doen. Dus het was een onverwachte opluchting dat we de lijst aantroffen, terwijl ik die de minste kans had gegeven’.7 

Hoe zat het met de rest van het huis. Was daar nog iets te vinden? Tot onze grote spijt niet. Mijn vermoeden was dat tegen de onder/achterkant van beide spiltrappen ook polychromie had gezeten. Waarom ik dat dacht: omdat als je de huizen van het corps de logis binnenkwam je niet geconfronteerd werd met het opgaande deel van het trappenhuis, maar met de achter/onderkant ervan. Dat had alleen zin als Cuypers die nodig had om iets te laten zien en dat iets kon voor mijn gevoel alleen een staalkaart zijn van zijn polychromie. Dat zou gepast hebben in een complex dat een prospectus op ware grootte was van het kunnen van het architectenbureau. Bij de restauratie trof men echter niets aan onder de laatste afwerkingslaag, wat zou betekenen dat ook hier alles is kaal gehaald. Bij de muren was dit eveneens het geval. Foto’s laten zien dat ze tot op het metselwerk zijn afgebikt en dus alles wat er op gezeten heeft, is verdwenen. 

Geen verhaal om blij van te worden, vooral niet omdat er tot dusver geen foto’s gevonden zijn van het corps de logis van voor 1970, in tegenstelling tot de vleugel met de Cuyperszaal, die Joseph Cuypers in 1907-1908 verbouwde. En juist omdat er zoveel ongedocumenteerd weg is, is het van groot belang om dit plafond waar we wel voldoende van weten, te restaureren.

Op een andere reden komen we nog terug. Wat dacht je van de symboliek, de kleurtoepassing of van zeldzaamheidswaarde binnen het totale oeuvre van de architecten Cuypers! 

Wordt vervolgd!

Crowdfunding 

Wat is het plan van aanpak voor dit plafond? Dat lees je in onderstaand stuk dat ontleend is aan de crowdfunding pagina op de site van Voor de kunst. Aan het slot kun je gelijk een donatie doen, want hoe bijzonder is dit project. We gaan er je de komende tijd meer over vertellen!

O, je wil direct naar de donatieknop? Surf dan naar de draak en klik op zijn snuit!

Geef het Cuypersplafond weer kleur-2

…

Aan deze crowdfunding wordt ook aandacht besteed op onze Facebookpagina: http://bit.ly/VanHHOrg2FB en die van het Cuypershuis.
Ga eens kijken en ‘like’  onze pagina’s zodat de berichten over dit project een nog grotere actieradius bereiken!

Hadden we al verteld dat we ambassadeur zijn voor de Crowdfunding reconstructie plafond Cuypershuis?

;-) B&M 

Klik op de draak om direct te doneren!

Verwijzingen &

…

1. Oral history is in principe gebaseerd op de verhalen die mensen over vroeger vertellen, zoals deze terugblik op de vondst van de schilderingen in 2007 van Bernadette. Dat vroeger kan van alles zijn, zoals in het bijzondere artikel van De Volkskrant op een rij is gezet: hoe werkt ons geheugen en welke verhaalfragmenten die we hebben opgeslagen zijn wel en niet betrouwbaar. Een mooie evenwichtige uiteenzetting, waarin het kind niet met het badwater is weggegooid: Visser, Ellen de. “75 jaar oorlogsherinneringen”. De Volkskrant, 7 september 2019. http://bit.ly/2k86sJx-Evernote. Voor het verhalende vertellende effect van onze hersens zie ook Mieras, Ben ik dat?, pp. 354-358. Ook mijn oral history over het plafond van Cuypershuis moet in die zin tegen het licht worden gehouden.
2. Met dank aan Pierre M. Cuypers, kleizoon van Joseph Cuypers, voor deze informatie. Een en ander is verwerkt in Hubar, Rien de pareil, deel 1, pp. 105-107; deel 2, pp. 231-232.
3. Wil je een idee hebben van de oorspronkelijke kleuren van de draak? Kijk dan hieronder naar het plaatje uit de brochure van het Cuypershuis, met linksboven het monogram van Antoinette Alberdingk Thijm en Pierre (J.H.) Cuypers (1859). 
4. Donderdag 26 september 2019 van 19:30 tot 20:30 uur vindt in het Cuypershuis een lezing plaatst over de kleuren van Cuypers door René Hoppenbrouwers van de SRAL, waar men het kleurenonderzoek heeft gedaan: http://bit.ly/2ktEHew-Cuypersplafond. De entree van 5 euro komt ten goede aan de crowdfunding voor het Cuypersplafond.
5. Donderdag 3 oktober 2019 van 14:00 – 15:00 uur geeft Cuypersbiograaf Wies van Leeuwen een rondleiding door het Cuypershuis naar aanleiding van de crowdfunding voor het plafond. De entree van 5 euro komt ten goede aan dit project.
6. Mocht je nog aanvullingen hebben op de oral history over de vernietiging van het plafond in 1977, stuur dan een mailtje naar postvanhellenberghubar@gmail.com.
7. Ontleend aan de mail van Karl Pesch Konopka d.d. 11 september 2019.
8. De fragmenten van het #Cuypersplafond (1859) in het Cuypershuis, gefotografeerd door ir Karl Pesch Konopka van Stadsherstel Limburg op 12 juli 2007. Ook de haard in de ruimte met het plafond heeft hij toen vastgelegd. Wie weet laat de kleur groen van de bladeren wel de oorspronkelijke tint zien van de nog bestaande haard in die ruimte, die in een soort schoolbordgroen afgewerkt is, waarvan ik (B.) me altijd heb afgevraagd of dat de authentieke kleur was of dat die in 1977 er op is gezet. Tot dusver heeft hier nog geen materiaalonderzoek plaats gevonden. Op de haard heeft hoog waarschijnlijk ook nog sjabloonwerk gezeten.

Tussentijdse stand

• 4 oktober 2019 staat de teller op 98%, dus met nog 2 dagen voor de boeg gaat dit project geheid de eindstreep halen, zeker als je NU doneert! Dat kan vanaf een tientje! En vele tientjes maken het verschil! Er is nog 235 euro nodig, dus klik op deze link en doe het! Je mag ook op de draak klikken om te doneren! Die zit samen met zijn maatjes te springen om weer terug te kunnen naar het #Cuypersplafond.
• in het bericht over de zeldzaamheid van het Cuypersplafond: 4 oktober 2019 staat de teller ‘s morgen op 98%, dus met nog 2 dagen voor de boeg gaat dit project geheid de eindstreep halen, zeker als je NU doneert! Dat kan vanaf een tientje! Er zijn nog maar 24 tientjes nodig, dus doe mee en maak het verschil! Doneer hier of klik op de draak!
• 3 oktober 2019 staat de teller op 89%, dus met nog 3 dagen voor de boeg gaat dit project geheid de eindstreep halen als je NU doneert! Dat kan vanaf een tientje! En vele tientjes maken het verschil!
• 2 oktober 2019 staat de teller op 88%, dus met nog 4 dagen voor de boeg gaat dit project geheid de eindstreep halen als je NU doneert! Dat kan vanaf een tientje! En vele tientjes maken het verschil! 
• In het bericht over de lezing van de SRAL 24 september 2019: Het loopt goed met de crowdfunding van het Cuypershuis voor de reconstructie van het plafond dat Pierre Cuypers in 1859 ontwierp voor zijn bruid Nenny (Antoinette) Alberdingk Thijm. Ruim 60% van het streefbedrag is binnen! Bravo! Nu de overige circa 7000 euro nog. Als nu 700 mensen een tientje doneren!

Verkorte link: http://bit.ly/2MYrWo5-Cuypersplafond

← Naar de hoofdpagina van ‘Succesvolle crowdfunding #Cuypersplafond’