Downloadpagina E-boek Joseph Cuypers Collectie

Met een van de dia's in de presentatie van het JCC-boek leggen we uit hoe helpend het was om een boek over het project te mogen schrijven. Joseph Cuypers en zijn vrouw Delphine Cuypers-Povel waren de eersten die tussen de bladzijden landden. De cartoons zijn gemaakt door Wolthera.info.

Met een van de dia’s in de presentatie van het JCC-boek leggen we uit hoe effectief het was om een boek over het project te mogen schrijven. Op een bepaald moment zat mijn hoofd wel erg vol en had ik – zoals Marij fijntjes zei – ‘een kop als een emmer’! Door te schrijven kon ik die leegmaken en zo landden Joseph Cuypers en zijn vrouw Delphine Cuypers-Povel als eersten op de bladzijden. De cartoons zijn gemaakt door Wolthera.info.

Download het E-boek over de Joseph Cuypers Collectie via deze link: https://bit.ly/Joseph-Cuypers-Collectie-VanHH2Org

Waarom je dit boek zou willen lezen? 

  • Het gaat over het laatste archiefsegment van de architecten Cuypers en hun verwanten dat nog in handen was van de familie. Daardoor bevat het boek veel – om niet te zeggen heel veel – nova: nieuwe informatie die tot dusver niet bekend was.
  • Het JCC-boek is opgezet om de collectie optimaal toegankelijk te maken. Onder het motto: Wat je er niet instopt, krijg je er niet uit, zit de inventaris vol directe en indirecte zoektermen, waardoor je er met veel succes Google op los kunt laten. In het boek wordt uitgelegd op welke manier dat is gedaan en welke uitdagingen zich op archivistiek gebied aandienden. Dat bleek spannender dan verwacht.
  • Ontsluiten betekent ook dat je de lezer vertrouwd maakt met de hoofdrolspelers. Dat gebeurt in het omvangrijke hoofdstuk ‘Wie is wie in de JCC’. In twaalf biografieën worden Joseph Cuypers en Delphine Cuypers-Povel, hun directe verwanten en hun pleegkind voor het voetlicht geplaatst. Verder zijn er drie excursen gewijd aan thema’s die lopende de inventarisatie extra aandacht vroegen, vanwege hun bijzondere en tot dusver onbekende karakter.

Niet eerder is op vergelijkbare wijze onderzoek gedaan naar een Nederlandse architectenfamilie.

Het JCC-boek zit vol estafettestokjes voor onderzoekers! Illustratie Wolthera.info.

Het JCC-boek zit vol estafettestokjes voor onderzoekers! Illustratie Wolthera.info.

Het boek is niet alleen bedoeld om verantwoording af te leggen over de inventarisatie en de collectie te ontsluiten, maar zeker ook om onderzoekers te enthousiasmeren. We nodigen hen uit om een van de vele estafettestokjes over te nemen die in het boek aangereikt worden. Enkele ervan staan op de dia hierboven uit de presentatie die we bij gelegenheid van het verschijnen van het boek hielden. 

;-) B&M

Vragen? Stuur een mailtje naar bernadette@vanhellenberghubar.org!


Sociale media en erfgoed

VanHellenbergHubar.Org zet sociale media in zowel om nieuws over kunst, cultuur & erfgoed te delen als om vragen te stellen en zo kennis te vergaren.
Daarvoor maken we gebruik van de media die onderaan deze pagina staan vermeld.

Help mee om de erfgoedverhalen verder te verspreiden door ze via een of meer van die knoppen te delen. 
Het zou helemaal fijn zijn als je daarbij een hashtag gebruikt, zoals #JCCboek of #VanHHorg.

Volledige titel: Bernadette van Hellenberg Hubar en Marij Coenen. De Joseph Cuypers Collectie te Roermond. Hoe een collectie toegankelijk werd. Roermond: Gemeentearchief Roermond, 2025. ISBN 978-90-9039547-0 (240 pagina’s full color).

Vind je een boek van 240 pagina’s erg intimiderend? Lees dan eerst de samenvatting die in 2024 in Vakblad Vitruvius verscheen.

Over Joseph Cuypers is meer te vinden bij De nieuwe Bavokathedraal, Cuypers assortiment en uiteraard De Joseph Cuypers Collectie.

Verkorte link van deze pagina: VanHH.org/?p=19940

Boekomslag van 'De Joseph Cuypers Collectie te Roermond', ontworpen door Anne Halfers met materiaal uit de JCC (2025).

Boekomslag van ‘De Joseph Cuypers Collectie te Roermond’, ontworpen door Anne Halfers met materiaal uit de JCC (2025).

Terugblik op kroonjuwelen en zo meer

Terugblik op kroonjuwelen en zo meer — Deze pagina vormt het vervolg van de oude homepage vanaf medio 2013 tot begin 2021. 


Kroonjuwelen — Eén van de meest interessante projecten die ik ooit heb mogen doen, heb ik alweer enige tijd geleden afgerond. Dat is het boek over de nieuwe Bavo te Haarlem van architect Joseph Cuypers dat 9 september 2016 voorafgaand aan de Open Monumentendagen in Haarlem is gepresenteerd. Met deze opdracht ben ik vanaf 2013 bezig geweest. Nu is de kathedraal op zich al zo bijzonder, maar dat boek is nog eens extra apart omdat ik het lopende de restauratie heb mogen schrijven. Dat is tamelijk ongebruikelijk, maar heeft beslist een meerwaarde. Je komt met dingen in aanraking op een manier die onmogelijk wordt zodra de steigers verdwenen zijn. En het resultaat is er dan ook naar. Een prachtwerk, waar heel wat fotografen aan meegeholpen hebben. Dankzij vormgever Marjo Starink en WBooks heeft de lezer echt wat moois in handen. En dat moois zit tjokvol verhalen. Om daarvan alvast een indruk te geven, is een samenvatting gepubliceerd op het platform if then is now.* Maar ook elders op deze site vind je verhalen over de Haarlemse kathedraal.*

Ik mag me gelukkig prijzen, want in de jaren ervoor is ook al zo’n spannend project op mijn weg gekomen: het onderzoek naar monumentale kerkelijke schilderkunst uit het interbellum. Een juweel van teamwork dat verrassende inzichten heeft opgeleverd in een type kunst, waarover vrijwel niets bekend was. Het resultaat was een publicatie, getiteld De genade van de steiger, die tot stand kwam in opdracht van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en uitgegeven is door de Walburg Pers te Zutphen. Het boek is sinds oktober 2017 uitverkocht, maar nog wel in enkele boekwinkels en antiquarisch te verkrijgen.*

Bernadette van Hellenberg Hubar met 'De genade van de steiger' (2013)
Een blije Bernadette van Hellenberg Hubar met haar net verschenen boek ‘De genade van de steiger’ in haar hand. De presentatie van dit naslagwerk over monumentale kerkelijke schilderkunst in het interbellum vond 21 november 2013 plaats in de Obrechtkerk te Amsterdam. Het eerste exemplaar werd aangeboden aan Henk van Os die er een lovende recensie over schreef.* (foto Marij Coenen, 2013).

Met wie werk ik samen?

De kracht van ondernemend Nederland ligt in de samenwerkingsverbanden die per project worden aangegaan.* Zo heb ik wat betreft kleuronderzoek onder meer samengewerkt met Judith Bohan (nieuwe Bavo te Haarlem) en Angelique Friedrichs van de SRAL in Maastricht (Clemenskerk Merkelbeek, Lambertuskerk Maastricht). Ik mag graag verwijzen naar de SRAL als uitvoerende instantie, maar ook naar Jojanneke Post van Davique Schilderwerken, met wie ik het project bij de kathedraal in Rotterdam heb gedaan. Daar heeft zij een beslissende stap gezet van restauratie naar kunstproductie. Voor bijzondere bouwhistorische expertise kan ik steevast terecht bij Karl Pesch Konopka van Stadsherstel Limburg die tevens restauratiearchitect is. Ook met andere architecten werk ik in wisselende combinaties samen. Daarnaast heb ik met Annelei Engelberts inmiddels enkele bundels met beeldgedichten mogen maken. Daar komt nog een vervolg op. Op het digitale vlak word ik zowel technisch als creatief bijgestaan door Wolthera.info en Lostagain.nl. En dan heb je nog de vele netwerken via de sociale media en andere platforms. Zo heeft de samenwerking met ifthenisnow.nl – platform voor cultuur, kunst en toerisme – geleid tot de rubriek #Kerkverhalen op onze sites en de oprichting van een aparte subsite voor kerkverhalen.*

Degene echter met wie ik het meest constant samenwerk is mijn vennoot Marij Coenen. Zij speelt een belangrijke rol bij de fotografie, de manuscripten en rapporten, de berichtgeving op de sociale media en de items op deze site. Zonder haar waren de boeken en bundels die ik de afgelopen jaren heb geschreven, er niet gekomen.


Bernadette en Marij luisteren geconcentreerd naar de uitleg tijdens de Probusexcursie naar de tentoonstelling ‘De sporen van Joep Nicolas’. Dit was in de galerie van Mariska Dirkx in het voormalige atelier van Nicolas te Roermond (foto Steef Stevens, 2014).*
 

Waar zijn jullie mee bezig?

‘Waar zijn jullie op dit moment mee bezig?’, wordt me vaak gevraagd. En vaak in een adem er achter aan: ‘Wat zijn nu jullie plannen?’ Na van die bijzondere opdrachten kunnen mensen zich niet voorstellen dat er weer wat moois op je pad komt. Maar toch gebeurt dat.

De Joseph Cuypers Collectie — In 2018 ben ik opnieuw met een fascinerend project gestart: de ordening van de Joseph Cuypers Collectie als onderdeel van de productie van een E-boek/biografie met een tentoonstelling in het Cuypershuis te Roermond. Alweer een schrijfopdracht dus. Voor een deel zijn de middelen hiervoor afkomstig van de gemeente Roermond die Joseph Cuypers als een belangrijke figuur beschouwt in het programma van het Cuypershuis. Men vertrouwt erop dat de overige financiering door middel van fondsenwerving wordt gerealiseerd. Als alles doorgaat is het een droom die uitkomt, want sinds het onderzoek naar de nieuwe Bavo ben ik meer dan ooit geïntrigeerd door de figuur van Joseph Cuypers (1861-1949).* En een biografie schrijven … wat een uitdaging. Maar vooralsnog is het werk gericht op een E-boek over de collectie en voordat je dat kunt maken moet je ordenen, ordenen en nog eens ordenen. Ik heb zowel wat betreft dit laatste als op biografisch gebied al wat voorwerk gedaan in mijn artikel ‘De sortering van het verleden’ voor De Spiegel van Roermond van 2017.

Dromen — En andere dromen? Wat dacht je van kennis overdragen? Dat staat ook hoog op mijn agenda. Na ruim 40 jaar in de erfgoedwereld zit er een heleboel in mijn hoofd wat ik graag met anderen deel. Vandaar dat ik graag tijdens mijn projecten gebruik maak van de sociale media, overigens niet alleen om kennis te delen, maar ook om kennis te vergaren. Ondertussen is het ook heerlijk om veldwerk te doen, liefst bovenop een steiger … gewoon lekker kijken met je handen en ze vies maken bij het onderzoeken van een gebouw. Het heeft allemaal met passie, ontdekkingsreizen en verhalen te maken. Wat ik ontdek probeer ik – binnen de grenzen van de opdracht – over te dragen via blogjes en de sociale media: de ene keer heel laagdrempelig, de andere keer meer diepgaand. Je kunt er op deze encyclopedische site van meegenieten.

Welkom! | Op de steigers in de Laurentius-Elisabethkathedraal met Jojanneke Post. Foto Davique.nl 30 jan 2017
Domweg gelukkig op de steigers in de apsis van de Laurentius Elisabeth Kathedraal van Rotterdam met Jojanneke Post van Davique Sierschilderwerken. Een geweldige samenwerking die tot een rijk boek en een bijzonder kunstwerk heeft geleid.* Foto Davique.nl 2017.

Of het nu toeval is of niet, het E-boek wat Marij en ik in 2018 hebben afgerond, borduurt naadloos voort op De nieuwe Bavo en De genade van de steiger. Het betreft de schilderingen van Jojanneke Post naar Kees Dunselman in de Laurentius Elisabeth Kathedraal in Rotterdam, waarover je meer kunt vinden via deze (download) link. Het is verbazingwekkend wat er allemaal tevoorschijn is gekomen. Alsof het zo heeft moeten zijn, kwam ook hier Joseph Cuypers langs.

Soms denk je dat je alles hebt gehad en gezien, zeker als het de architecten Cuypers betreft. Dus wat een verrassing dat we begin 2020 met Don Rackham een start konden maken met een groot onderzoek naar de Catharinakerk te Eindhoven (1895-1867), een jeugdwerk van Pierre J.H. Cuypers. Of het nu om vakgenoten of de goegemeente in Eindhoven gaat, iedereen meent dat alles over die kerk al is uitgezocht! Het tegendeel bleek het geval! Ga maar eens kijken bij de twee artikelen die we erover schreven in Vakblad Vitruvius (zoekterm Catharinakerk).

;-) B&M

Vragen? Stuur een mailtje naar bernadette@vanhellenberghubar.org!


Bronnen en verdere informatie

De * in de tekst hierboven verwijst naar de volgende bronnen:

  • Het platform ifthenisnow heeft in 2024 opgehouden te bestaan. De betreffende samenvatting is ook gepubliceerd in Vakblad Vitruvius:
    Hubar, Bernadette van Hellenberg. ‘De nieuwe Bavo te Haarlem, Ad orientem, Gericht op het oosten’. Onder redactie van Marij Coenen. Vitruvius, onafhankelijk vakblad voor erfgoedprofessionals 10 (april 2017): 6–11. http://bit.ly/Bernadette2all-Vitruvius
  • Voor mijn wederwaardigheden, onder meer als oprichter van het Cuypersgenootschap en Res nova, zie mijn biografie.
  • Voor #KunstinBreda volg deze link. Hubar, De genade van de steiger, pp. 468-475 (paragraaf 8.1 Waardenstellende termen en begrippen).
  • Voor het Planologisch erfgoedregime (PER©) volg deze link.
  • Voor mijn biografie volg je deze link.
  • Je kunt het boek over de nieuwe Bavo te Haarlem bestellen via deze link. De omslag van ‘De nieuwe Bavo te Haarlem’ is ontworpen door Marjo Starink, met een foto van de RCE beeldbank-Sjaan van der Jagt/Pixelpolder 2015. Voor de samenvatting zie dit webartikel of deze pdf van Vakblad Vitruvius. De korte verhalen over de kathedraal zijn te vinden in Kunst met een kleine en een grote K in de nieuwe Bavo.
  • Voor het begrip 2.0 zie https://nl.wikipedia.org/wiki/Web_2.0.
  • De presentatie die ik hierover hield in het kader van het minisymposium ‘De kerk in het midden’ staat on line op deze site.
  • Voor De genade van de steiger volg deze link. Het boek is nu alleen nog maar antiquarisch verkrijgbaar.
  • De recensie van Henk van Os is te vinden onder deze link.
  • Voor meer informatie surf naar de pagina met snelkoppelingen.
  • Voor #Kerkverhalen ga je naar … #Kerkverhalen! Wat op het platform van Ifthenisnow stond is jammer genoeg niet meer beschikbaar, doordat dit in 2024 is opgeheven. De meest verhalen die wij schreven staan ook op deze website en zijn voor een deel omgevormd tot artikelen voor Vakblad Vitruvius.
  • Voor Galerie Mariska Dirkx volg deze link.
  • Zie het item over het archief van Joseph Cuypers.
  • Surf hiervoor naar de projectpagina.

Nota bene — Wil je terug naar de vorige positie in de tekst, dan moet je omhoog scrollen.

Verkorte link van deze pagina: VanHH.org/?p=19747

De Joseph Cuypers Collectie in kort bestek

De Joseph Cuypers Collectie in kort bestek loopt vooruit op de verschijning van het E-boek over de Joseph Cuypers Collectie (JCC) op 23 maart 2025, op de verjaardag van Delphine Cuypers-Povel. Dan wordt ook de inventaris van de collectie online gezet. Wil je erbij zijn? Stuur dan alvast een mailtje naar vanhellenberghubar@gmail.com of gemeentearchief@roermond.nl met je naam en als onderwerp: ‘presentatie JCC -boek maart 2025’.

Bij gelegenheid van de presentatie wordt de URL bekendgemaakt van de webpagina van het gemeentearchief, waar je het JCC-boek gratis kunt downloaden. 

Nu al nieuwsgierig naar de JCC in kort bestek? Klik dan op deze link om het artikel direct in te zien en te downloaden.
Maar je kunt ook verder scrollen en het als ingebed document lezen.


De Joseph Cuypers Collectie in het kort bestek (JCC-boek). Collage bvhh.nu 2024.

De collage toont v.l.n r. en v.b.n.o. Joseph Cuypers en Delphine Cuypers-Povel (particuliere collectie); vignet cassette Bernulphusgilde en De Violier voor de 70ste verjaardag van Joseph Cuypers (GAR JCC v.n. 191); familiefoto circa 1946 met v.l.n.r. en v.b.n.o. Mieke Cuypers-Pauwen (vrouw van Pierre J.J.M.), Marguerite Glastra van Loon-Cuypers, Charles Cuypers, Delphine Cuypers-Povel, Joseph Cuypers, Pierre J.J.M. Cuypers, Margriet Cuypers (dochter van Pierre J.J.M.) en Emmy Cuypers-Kneepkens (vrouw van Charles). Voorts de kinderen van Charles en Emmy: Melodia, Cyriel en Joos (particuliere collectie); tenslotte linksonder ’n kaartje van het bal waar Joseph en Delphine elkaar 1887/88 ontmoetten (GAR JCC v.n. 90). Collage bvhh.nu 2024.

‘Is het nóg niet af?’, hoorden we laatst iemand een tikkeltje besmuikt vragen. Dat heb je met langlopende projecten, zoals we eerder hebben meegemaakt met De genade van de steiger (2013) en De nieuwe Bavo in Haarlem (2016). Ook vakgenoten kunnen zich niet altijd voorstellen dat je zo lang met een onderwerp bezig kunt zijn, zelfs al gaat het om een dubbel project: de inventarisatie van een collectie volgens de regels van de archivistiek én het schrijven van een boek. 

Maar het einde komt in zicht. Als smaakmaker hebben we een samenvatting geschreven voor vakblad Vitruvius, waarmee je een eerste indruk krijgt van wat het JCC-boek gaat brengen. Heel toepasselijk kreeg dit verhaal de titel ‘Joseph Cuypers Collectie in kort bestek’. We verwachten dat met name de biografieën in het JCC-boek veel aandacht zullen trekken, ook vanwege enkele excursen die daaraan zijn toegevoegd.

Wat hebben we in kort bestek?

  • Archivistiek:
    • Ontsluiten in het digitale tijdperk: Archieven.nl en MAIS-Flexis.
    • De oude ordening, het herkomstbeginsel en het constructiekarakter.
  • Wie is wie in de JCC?
    • Sibbe, archiefvormers, diversiteit en inclusie
    • Onder de loep (een gecomprimeerde selectie van enkele biografieën, te weten die van de kinderen van Joseph Cuypers en Delphine Cuypers-Povel):
      • Charles Cuypers
      • Marguerite Glastra van Loon-Cuypers
      • Michel/Michael Cuypers
      • Paul Versteegh (pleegkind)
      • Pierre J.J.M. Cuypers
      • Yvonne Cuypers
    • De excursen:
      • De levensdata van Hendrik Huisintveld, directeur van Cuypers & Co vanaf 1935.
      • Elisabeth E.M.S. Alberdingk Thijm en Delphine Cuypers -Povel (de vrouwenbeweging in de families Alberdingk Thijm, Cuypers en Povel).
      • De familie Cuypers en het vooroorlogse fascisme.
      • De bezetter, de NSB, de BNA (Bond van Nederlandse Architecten) en de Kultuurkamer.
    • En wat betreft Joseph Cuypers zelf …

Algemeen is de kenniswinst overstelpend.

Je kunt het artikel downloaden via het tweede icoontje van rechts (pijl naar beneden) in de balk van het pdf-scherm hieronder.

JCC in kort bestek, Vitruvius mei 2024

De titelbeschrijving van het JCC-boek luidt:

Bernadette van Hellenberg Hubar en Marij Coenen. De Joseph Cuypers Collectie te Roermond. Hoe een collectie toegankelijk werd. Roermond: Gemeentearchief Roermond, 2025. 

Dit artikel kan geciteerd worden als:

Hubar, Bernadette van Hellenberg, en Marij Coenen. ‘De Joseph Cuypers Collectie in kort bestek’. Vitruvius, onafhankelijk vakblad voor erfgoedprofessionals 17 (2024): 22-38. VanHH.org/?p=19640.

Op dit moment is de precieze verschijningsdatum nog niet bekend. Als je je abonneert op onze website (zie de rechter kolom onder ‘Contact’), krijg je daarover tijdig bericht. Na de presentatie volgt ook informatie over de link, waarmee je het JCC-boek gratis kunt downloaden. 

;-) B&M

Vragen? Stuur een mailtje naar bernadette@vanhellenberghubar.org!


Sociale media en erfgoed

VanHellenbergHubar.Org zet sociale media in zowel om nieuws over kunst, cultuur & erfgoed te delen als om vragen te stellen en zo kennis te vergaren. 
Daarvoor maken we gebruik van de media die onderaan deze pagina staan vermeld.

Help mee om de erfgoedverhalen verder te verspreiden door ze via een of meer van die knoppen te delen. 
Het zou helemaal fijn zijn als je daarbij een hashtag gebruikt, zoals #JCCboek.

Interesse in de architecten Cuypers? Surf dan naar de site van de stichting Cuyperiana. Ook op deze site kun je voor meer informatie terecht, met name bij de rubrieken over de Joseph Cuypers Collectie, de nieuwe Bavokathedraal/KoepelKathedraal te Haarlem en Cuypers assortiment.

Directe link naar het pdf-bestand met het artikel: https://bit.ly/JCC_kortbestek 

Verkorte link van dit item: VanHH.org/?p=19640

Bien étonnés | Jan Toorop en Joseph Cuypers

Bien étonnés — Dit artikel lag al een hele tijd in de broedkamer. Als je de eerste pagina leest, zie je dat het zaadje is uitgestrooid, of liever de eerste steen is gelegd in 2015, hoog op de steigers rond de nieuwe Bavo/KoepelKathedraal in Haarlem. 

Jan Toorop en Joseph Cuypers, Bien étonnés de se trouver ensemble (2024)

Soms heb je gesprekken met vakgenoten die blijven nazinderen in je geheugen om af en toe weer eens tevoorschijn te komen. In dit geval met Gerard van Wezel (1951-2018), met wie ik intensief heb samengewerkt bij De genade van de steiger, hij als projectleider, ik als auteur/onderzoeker.1 Als Tooropkenner heeft Gerard me destijds aangemoedigd om het katholieke deel van het oeuvre van Toorop extra aandacht te geven, omdat dat in de vakliteratuur voor het gros als ‘roomse rommel’ werd genegeerd. De prachtige Tooroptentoonstelling die Gerard in 2016 organiseerde en vormgaf in het toenmalige Haagse Gemeentemuseum, bood voor het eerst een breed podium voor dat deel van Toorops werk. De basis van deze opzet was gelegd met de monografie De zang der tijden, waarin een beeld wordt gegeven van het gehele oeuvre van Toorop, tot en met de katholiek geïnspireerde stukken toe.2 Het was de gelukkige combinatie van de monografie over Toorop en het E-boek in wording over de Joseph Cuypers Collectie bij het Gemeentearchief van Roermond, waardoor zich de gelegenheid aandiende om het gedeelde – overwegend roomse – netwerk van de twee kunstenaars in kaart te brengen en na te gaan of er werkelijk contact was tussen de twee heren.3 Het artikel bevestigt dat er sprake was van Bien étonnés, maar in welke zin? Je kunt het verhaal hieronder lezen en downloaden.

Jan Toorop en Joseph Cuypers, VITRUVIUS_nr 66, jan 2024 artikel

Mocht je meer personen kennen uit het gemeenschappelijke netwerk van Jan Toorop en Joseph Cuypers, geef het ons door. Een van de kunstenaars die we vergeten zijn is Richard Nicolaas Roland Holst, oud-klasgenoot van Toorop aan de Rijksacademie van Amsterdam, waar Joseph Cuypers hem – waarschijnlijk via zijn vriend Antoon Derkinderen – heeft leren kennen. 

;-) B&M

Vragen? Stuur een mailtje naar bernadette@vanhellenberghubar.org!


Verwijzingen
  1. Hubar, Bernadette van Hellenberg, Angélique Friedrichs, en G. W. C. van Wezel. De genade van de steiger. Monumentale kerkelijke schilderkunst in het interbellum. Amersfoort-Zutphen: Rijksdienst Cultureel Erfgoed, Walburg Pers, 2013.
  2. Wezel, G.W.C. van. Jan Toorop: zang der tijden. [Den Haag] : Zwolle: Gemeentemuseum Den Haag ; WBOOKS, 2016.
  3. Bernadette van Hellenberg Hubar en Marij Coenen. De Joseph Cuypers Collectie te Roermond. Hoe een collectie toegankelijk werd. Roermond: Gemeentearchief Roermond, 2025. ISBN 978-90-9039547-0 (240 pagina’s full color). Downloadlink.
  4. Naar deze webpagina kan verwezen worden als: Hubar, Bernadette van Hellenberg en Marij Coenen. “Bien étonnés. Jan Toorop en Joseph Cuypers”. Vitruvius, onafhankelijk vakblad voor erfgoedprofessionals 17 (2024): 15-25. VanHH.org/?p=19578
Sociale media en erfgoed

VanHellenbergHubar.Org zet sociale media in zowel om nieuws over kunst, cultuur & erfgoed te delen als om vragen te stellen en zo kennis te vergaren. 
Daarvoor maken we gebruik van de media die hieronder bij delen staan vermeld.

Help mee om de erfgoedverhalen verder te verspreiden door ze via een of meer van die knoppen te delen. 
Het zou helemaal fijn zijn als je daarbij een hashtag gebruikt, zoals #JCCboek of #JanTooropJosephCuypers.

Verkorte link van dit item: VanHH.org/?p=19578

Tussen expressionisme en de Beuroner school | Vitruvius

Tussen expressionisme en de Beuroner school — Het aprilnummer van Vitruvius ligt op de plank. Nou ja, plank … een virtuele plank dan wel, want Uitgeverij Educom heeft met Vitruvius de eerste stap gezet naar een digitaal tijdschrift. Het wordt dus niet langer in inkt en papier geproduceerd, maar wel met de vertrouwde opmaak. 

De Agathakerk vormt een bijzondere combinatie van benedictijner expressionisme in de bouwstijl en Beuroner school in de uitmonstering. Collage bvhh.nu 2020.

De Agathakerk vormt een bijzondere combinatie van benedictijner expressionisme in de bouwstijl en Beuroner school in de uitmonstering. Collage bvhh.nu 2020.

Waar we het ditmaal over hebben? Over een bijzonder kerkgebouw in Zandvoort uit 1928, de Agathakerk van Pierre J.J.M. Cuypers (inderdaad, de zoon van Joseph Cuypers) met een bijzondere uitmonstering in mozaïek, glas in lood en sectieltableaus van Lambert Lourijsen. Bernadette bezocht de kerk in 2014 toen ze bezig was met het onderzoek voor het boek over de nieuwe Bavo/KoepelKathedraal Haarlem. Het idee kwam van de toenmalige koster, Stephan van Rijt, die haar meenam op excursie naar het werk van Joseph en Pierre Cuypers junior in Heemstede, Aerdenhout en Zandvoort. Tijdens het bezoek aan de Agathakerk werd het zaadje geplant voor dit artikel, waarvoor een voorzet werd gemaakt in de vorm van een webartikel over de uitmonstering van Lourijsen. 

Er was ook een praktische reden om dit artikel nu te schrijven, want zoals je in de inleiding kunt lezen:

In de afgelopen nummers van Vitruvius hebben we regelmatig het woord beschermd laten vallen: beschermd monument, beschermd rijksmonument, beschermd gemeentelijk monument, beschermde interieurs, noem maar op. Vrijwel iedere keer ging het om voorbeelden met een volledige protectie, zowel van binnen als van buiten. Ditmaal gaan we het hebben over een gebouw met een beperkte bescherming: de Agathakerk van Pierre J.J.M. Cuypers in Zandvoort (1927-1928) met de monumentale uitmonstering van Lambert Lourijsen (1885-1950) (afb. 1). Dit is namelijk als beeldbepalend pand alleen van de buitenkant beschermd. 

Laten we hopen dat deze kerk nog lang in gebruik blijft, want op dit moment is het bijzondere interieur vogelvrij. 

We komen in dit artikel trouwens met een pleidooi voor een nieuwe stijlaanduiding: benedictijner expressionisme. Waarom we dat hebben gedaan? Omdat de term Amsterdamse school op dit moment voor alles wordt gebruikt wat expressionistisch oogt. Daarmee wordt de enorme invloed van de benedictijn dom Bellot onzichtbaar gemaakt. Vandaar dit voorstel. Wie weet gaat het nog school maken.

Je kunt het scherm hieronder met het artikel vergroten door op het rechter icoontje te klikken, direct naast de downloadknop in het raamwerk. 

Agathakerk_Zandvoort_VITRUVIUS_April_3_VanHH.org 2022

Je kunt het volledige nummer – met interessante artikelen over historisch geograaf A.A. Beekman, de oudste jurk van Nederland en de biografie van Eise Eisinga, de bouwer van het planetarium in Franeker – bestellen bij vakblad Vitruvius

Onze dank gaat uit naar iedereen die bijgedragen heeft aan dit artikel, onder wie natuursteenspecialist Hendrik Tolboom van de RCE met betrekking tot het bijzondere karakter van de apostelkoppen in granietsteen. Voorts Zandvoorts Museum Online (Zandvoortvroeger.nl) voor de foto van het glas van Lourijsen. Lest best Stephan van Rijt die, zoals hiervoor gezegd, Bernadette in 2014 liet kennismaken met dit verrassende werk van de derde architect Cuypers. 

Wil voorkomen worden dat het interieur uit de Agathakerk op een onzalig moment in de toekomst zonder enige vorm van bezinning (in de vorm van een vergunningenprocedure) verwijderd kan worden, dan zal dit gebouw op z’n minst een positie als gemeentelijk monument moeten hebben. Laten we hopen dat dit artikel zoveel bereik heeft, dat dit op korte termijn geïnitieerd kan worden.

;-) B&M

Vragen? Stuur een mailtje naar bernadette@vanhellenberghubar.org!


Sociale media en erfgoed

Dit artikel kan geciteerd worden als:  Hubar, Bernadette van Hellenberg. ‘Tussen expressionisme en de Beuroner school. Lambert Lourijsen in de Agathakerk te Zandvoort van Pierre J.J.M. Cuypers’. Onder redactie van Marij Coenen. Vitruvius, onafhankelijk vakblad voor erfgoedprofessionals 15 (13 april 2022): 16–25. VanHH.org/?p=18761

VanHellenbergHubar.Org zet sociale media in zowel om nieuws over kunst, cultuur & erfgoed te delen als om vragen te stellen en zo kennis te vergaren. Centraal hierin staat Facebook: https://bit.ly/Facebook-VanHH2all

Ga eens kijken en deel de berichten, zodat de berichten over onderwerpen als de voorgaande een nog grotere actieradius bereiken!

Je kunt ons en andere onderzoekers ook helpen door deze pagina te delen via de knop delen onderaan de pagina (graag de hashtags #kennisuitwisseling #kerkelijkerfgoed #bescherming #monument gebruiken).

Verkorte link van dit item: VanHH.org/?p=18761

 

Internationale vrouwendag 2022

Internationale vrouwendag 2022 — Voor internationale vrouwendag hebben we dit jaar twee items gemaakt voor de sociale media. Dat had te maken met de oproep op Wikipedia die zeker van toepassing is op een groot aantal vrouwen in de Joseph Cuypers Collectie die we lopende het onderzoek en de inventarisatie hebben leren kennen.1 Onderstaande overzicht van de berichten op de sociale media geeft een aardige indruk.

Oproep Wikipedia om meer lemma’s over vrouwen

Deze slideshow vereist JavaScript.

Nota bene — Het bericht heeft betrekking op de eerste collage.

Tekst op Facebook, LinkedIn en Instagram

Ook de oproep van Wikipedia gelezen? «Wikipedia bevat 1,7 miljoen biografieën. Nog geen 20% daarvan gaat over vrouwen. Als Wikipedia de som van de menselijke kennis wil worden, moet dit veranderen.» Zeker in de maand van de vrouwengeschiedenis is dat, meent Wikipedia, alle reden om hier verandering in te brengen.

Wat ons betreft een prima idee, want bij de Joseph Cuypers Collectie zijn we niet alleen bezig met mannen, maar ook met vrouwen. Je ziet hier v.b.n.o en v.l.n.r. Delphine Cuypers-Povel (echtgenote van Joseph); Elisabeth Alberdingk Thijm (zijn nicht); Marguérite Glastra van Loon-Cuypers (met haar ouders Delphine en Joseph); Nenny Cuypers-Alberdingk Thijm (de schoonmoeder van Delphine); Yvonne Cuypers (haar jongste dochter); drie van de vier zusjes Povel: Bernadette Veltman-Povel, Delphine Cuypers-Povel en Jeanne Povel; en tenslotte een van de zussen van Joseph: Katy Cuypers.

Op misschien een enkeling na, zijn dit allemaal vrouwen die een plaats verdienen in het Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland en op Wikipedia. De informatie over hen op onze website staat onder de Creative Commons licentie (CC BY-NC-SA), dus wie belangstelling en zin heeft … https://meta.wikimedia.org/wiki/Celebrate_Women/nl

En nee, zelf doen we dat niet. Dit soort encyclopedische lemma’s vraagt om een heel andere manier van schrijven en die is niet de onze. Schoenmaker blijf bij je leest, is het motto!

Getagd: Gemeentearchief Roermond, Cuyperiana, Cuypershuis, Internationale vrouwendag, Jac Lemmens, Gerard van de Garde, Frans Jansen, Saskia Mouchart, Joyce van Cruchten, Saskia Scheltjens, Marike van Roon
Tags: #internationalevrouwendag, Maand van de #vrouwengeschiedenis, #JCC

Tekst op Twitter

«Wikipedia bevat 1,7 miljoen biografieën. Nog geen 20% daarvan gaat over vrouwen.» Dat moet anders. Wat te denken van deze vrouwen uit de families Cuypers-Povel-Alberdingk Thijm (zie collage). Maand van de #vrouwengeschiedenis #internationalevrouwendag https://meta.wikimedia.org/wiki/Celebrate_Women/nl

Getagd: @MyriamEverard, @wmnl, @IntVrouwendag, @JaarboekVrouwen, @archiefRoermond, @ajcvanleeuwen, @Cuypershuis, @PierreCuypers, @Cuypersgenoten, @JacLemmens1, @ifthenisnow

In de schijnwerper op Internationale vrouwendag 8 maart 2022: Elisabeth Alberdingk Thijm

Deze slideshow vereist JavaScript.

Nota bene — Het bericht heeft betrekking op de eerste collage.

Tekst op Facebook, LinkedIn en Instagram

Een familie vol talenten, zo zou je de familie Alberdingk Thijm het beste kunnen omschrijven. Muzikaliteit en litteraire aanleg zijn er voortdurend met elkaar in debat over wie de voorrang heeft. Bij Elisabeth Alberdingk Thijm blijken ze te convergeren, waarbij zich ook nog eens een forse dosis vrouwelijk zelfbewustzijn manifesteert.

Dit had ze gemeen met haar tante Nenny Cuypers-Alberdingk Thijm en haar nicht Catharina Alberdingk Thijm, zus van Lodewijk van Deyssel. Overigens is Catharina de enige vrouw in deze kring die wel Wikipedia en het Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland heeft gehaald. Uit de tekst in de collage blijkt al dat Elisabeth een dergelijke plaats ook verdient en dat zal in nog sterkere mate duidelijk worden als ons webartikel klaar is.

Ook dat kan onder voorbehoud van de Creative Commons licentie (CC BY-NC-SA) gebruikt worden voor Wikipedia et cetera. Zie www.VanHH.org/?p=18674

Getagd: Gemeentearchief Roermond, Cuyperiana, Cuypershuis, Internationale vrouwendag; Jac Lemmens, Gerard van de Garde, Saskia Mouchart, Joyce van Cruchten, Saskia Scheltjens.
Tags: #internationalevrouwendag, Maand van de #vrouwengeschiedenis, #JCC

Tekst op Twitter

Vandaag op #InternationaleVrouwendag speciaal aandacht voor Elisabeth Alberdingk Thijm, de lievelingsnicht van Pierre J.H. Cuypers. Ze was actief als vertaalster en schrijfster en nam deel aan de Belgische vrouwenbeweging. Ook iets voor @wmnl! #Wikipedia www.VanHH.org/?p=18674

Getagd: @MyriamEverard, @IntVrouwendag, @JaarboekVrouwen, @AtriaNieuws,@archiefRoermond, @ajcvanleeuwen, @Cuypershuis, @PierreCuypers, @JacLemmens1, @MarikevanRoon

Delen &

Delen is ons motto, dus iedereen mag gebruikmaken van de gegevens die hier staan, maar wel binnen de termen van de Creative Commons licentie.2

Over delen gesproken, je kunt ons en andere onderzoekers helpen door deze pagina te delen via de knop delen onderaan de pagina.

Meer weten over de vrouwen in de JCC met wie je hierboven kennis hebt gemaakt? Surf dan naar de Joseph Cuypers Collectie.

Het project komt verder met grote regelmaat aan de orde op onze Facebookpagina: http://bit.ly/VanHHOrg2FB

Ga eens kijken en ‘like’ de pagina, zodat de berichten over Joseph Cuypers, zijn familie en zijn netwerk een nog grotere actieradius bereiken!

;-) B&M

Vragen? Stuur een mailtje naar bernadette@vanhellenberghubar.org!


Verwijzingen &
  1. Wikimedia | Meta-Wiki. ‘Vier de Vrouwen | Internationale Vrouwendag 2022’, 5 maart 2022. https://meta.wikimedia.org/wiki/Celebrate_Women/nl. Voor de Joseph Cuypers Collectie (JCC) surf naar deze pagina.
  2. Voor deze site hanteren we de Creative Commons licentie, gespecificeerd onder deze link: http://bit.ly/Copyright-CC-BY-NC-SA-4-0. Dus geen commercieel gebruik en absoluut naamsvermelding, zoals geldt voor al onze teksten en foto’s op onze sites. Hiertoe rekenen we ook onze pagina’s op Facebook en Blogger. Voor de goede orde, alles wat ten dienste komt van kennisverspreiding, beheer en behoud van erfgoed zonderen we uit van commercieel gebruik.
  3. De links naar de voorbereide berichten worden hier na het posten ingevoerd.
Over het waarom van de opzet van deze pagina

Laten we het eens anders doen, dachten we. Niet helemaal, maar wel een stukje. Doorgaans besteden we aan de voorbereiding van de grote items van ons collectief voor de sociale media vrij veel aandacht: nadenken over het thema, materiaal verzamelen voor de collage en collage maken. Kleine stukjes tekst schrijven voor in en onder de collage – en klein betekent altijd schrappen en schaven – een keuze maken uit de hashtags en de personen en instellingen die getagd moeten worden (ook niet altijd eenvoudig), snelkoppelingen maken naar de hoofdartikelen en tenslotte check, double check. 

Maar nu hebben we het net wat anders gedaan en je deelgenoot gemaakt van de voorbereiding van de berichten. Dat ziet er wat minder speels uit, omdat we de berichten niet ingebed hebben, maar maakt ons aan de andere kant minder afhankelijk van de sociale media. Eens zien wat het gaat brengen!

Dit item kan geciteerd worden als: Hubar, Bernadette van Hellenberg, en Marij Coenen. ‘Internationale vrouwendag 2022’. VanHellenbergHubar.org (blog), 7 maart 2022. www.VanHH.org/?p=18674

Verkorte link van dit item: www.VanHH.org/?p=18674

Overzicht diabestanden collages sociale media

Overzicht diabestanden collages sociale media en website — We hebben de collages die we vanaf 2016 maken voor de sociale media online geplaatst. Je mag ze bekijken en er screenshots van maken, zij het wel binnen de termen van de Creative Commons licentie (CC BY-NC-SA), waarover hierna meer.*

Het werken met dit medium dateert van oktober 2016, toen we bezig waren met het project #KunstinBreda. In die tijd had je nog maar de helft van de tekens voor een bericht op Twitter, waardoor je nooit echt een verhaal kwijt kon. Dus maakte ik collages met een afbeelding en een stukje tekst en dat smaakte naar meer. Ik las ergens dat deze oplossing een eigen vakterm heeft, maar jammer genoeg heb ik die niet opgeslagen. Mocht je die tegenkomen, dan houden we ons aanbevolen.

Waarom we meer tekst kwijt wilden? Omdat we bij #KunstinBreda het experiment zijn gestart om informatie te verwerven en uit te wisselen via de sociale media: #dtv (durf te vragen). Hierdoor viel pas goed op ‘hoe groot tegenwoordig de expertise is waar via de sociale media gebruik van gemaakt kan worden. Professionals delen hun kennis en varen er allemaal wel bij’.* Dat is inmiddels ook gebleken bij de twee artikelen die Marij en ik schreven over de Facebookgroep Nederlands religieus erfgoed in vakblad Vitruvius (2021).

Aanvankelijk begon ik met dia’s van 30×18 cm om voldoende ruimte voor de tekst in de collage te hebben. In 2018 zijn we overgestapt naar 28×20 cm, omdat die verhouding door Instagram in die tijd wel geaccepteerd werd en die van 30×18 cm niet. Je ziet het, je moet voortdurend meebewegen met de stroom van veranderingen in de sociale media. 

Hieronder geven we een beeld van de collages van het eerste uur. In het begin was het heel eenvoudig één afbeelding met een stukje tekst, waarna geleidelijk meer variatie volgde. In 2017 introduceerden we aan de rechterkant van de collage een verticale regel voor de herkomst van het beeldmateriaal. De volgorde in het bestand is overigens van beneden naar boven, omdat het gemakkelijk werkte om de nieuwste collage bovenaan toe te voegen. Of ons voorbeeld veel navolging heeft gevonden? Niet voor zover wij het kunnen nagaan, dus het is ongetwijfeld ook iets waar je plezier in moet hebben. 

Overzicht

De onderstaande items in dit ‘Overzicht diabestanden collages sociale media’ kun je inkijken door de link aan te klikken. Je kunt ook de snelheid aanpassen of er met de cursor doorheen wandelen. Volg de instructies via het screenshot onderaan dit bericht.

Zoals gezegd, is ook op deze presentaties de Creative Commons licentie (CC BY-NC-SA) van toepassing, evenals op alle overige bestanden die we hebben geproduceerd. Voordat je iets gaat gebruiken, word je geacht om het stukje onder deze link te lezen.

Er zitten best wat doublures in de presentaties, waarvan de vroegste bestanden onderaan in het overzicht zitten. Ook hiervoor geldt: beter mee dan om verlegen. Ga je mee?

2021-2022
  • 7 nov 21 tot medio apr 22 #Screenshots sociale media en website 28×20.gslides — Link
2020-2021
  • 22 mei 21 tot 7 nov 21 #Screenshots sociale media en website 28×20.gslides — Link
  • 20 jan 20 tot 15 mei 21 #Screenshots sociale media en website 28×20.gslides.gslides — Link
2018-2019-2020
  • 16 aug 19 tot 2 jan 20 #1 Diaserie op webpagina bit.ly, VanHH2Org21. 28×20.gslides — Link
  • 20 mei 19 tot 5 sep 19 #4 Diaserie op webpagina bit.ly, VanHH2Org21. 28×20.gslides — Link
  • 19 maart 19 tot 16 aug 19 #3 Diaserie op archief webpagina 28×20.gslides — Link
  • 17 dec 18 tot maart 19 #2 Diaserie op archief webpagina 28×20.gslides — Link
  • 13 okt 18 tot 2 jan 20 Screenshots sociale media 28×20.gslides — Link
  • 30 mrt 18 tot 11 okt 18 Screenshots sociale media grijs fond.gslides — Link
2017-2018
  • 12 feb 18 tot 1 apr 2018 Selectie speciale items (powerpoint) 30×18.pptx (in gslides) — Link
  • Oktober 2018 #Screenshots sociale media 30×18.gslides — Link
  • December 2017 tot april 18 #Screenshots sociale media 30×18.gslides — Link
  • September 2017 tot 7 mrt 18 Screenshots sociale media grijs fond 30×18.gslides — Link
  • 31 aug 17 tot 21 april 18 Screenshots sociale media, bit.ly 2zslpI9, 30×18.gslides  — Link
  • Juni 2017-april 2018 #Screenshots VanHH.org in de sociale media 30×18.gslides — Link
2016-2017
  • 2016-2017 #KunstinBreda op de sociale media (bitly), 30×18.gslides — Link
  • 2016-2017 #CuypersinBeeld op de sociale media, 30×18.gslides  — Link
  • 2016 Screenshots sociale media grijs fond, 30×18.gslides  — Link

;-) B&M

Vragen? Stuur een mailtje naar bernadette@vanhellenberghubar.org!


Instructies voor de presentatie on line en om deze te downloaden

Bij de presentaties online is een menu te vinden, waarmee je de snelheid kunt aanpassen en commentaren kunt lezen. Dat menu is niet direct zichtbaar als je de presentatie opent. Dus vandaar een korte uitleg aan de hand van dit screenshot:

Deze slideshow vereist JavaScript.

Het menu wordt zichtbaar door met de cursor linksonder naast het scherm te gaan staan, op de manier waarop je het in dit screenshot ziet (rode pijl). Met de pijltjes kun je links en rechts door de presentatie wandelen. Door op de drie verticale puntjes te klikken wordt een submenu zichtbaar. 

Als je een of meer presentaties wilt downloaden, geef dan een seintje via vanhellenberghubar@gmail.com. Dan sturen we je de link(s). Ook hiervoor geldt, gebruiken mag, maar wel onder de CC BY-NC-SA-licentie.

Sociale media en erfgoed

VanHellenbergHubar.Org zet sociale media in zowel om nieuws over kunst, cultuur & erfgoed te delen als om vragen te stellen en zo kennis te vergaren. Centraal hierin staat onze Facebookpagina: https://bit.ly/Facebook-VanHH2all

Ga eens kijken en ‘like’ onze pagina, zodat de berichten over onderwerpen als de voorgaande een nog grotere actieradius bereiken!

Delen is ons motto, dus iedereen mag gebruik maken van de gegevens die hier staan, maar wel binnen de termen van de Creative Commons licentie.

Voor deze site hanteren we de Creative Commons licentie, gespecificeerd onder deze link: http://bit.ly/Copyright-CC-BY-NC-SA-4-0. Dus geen commercieel gebruik en absoluut naamsvermelding, zoals geldt voor al onze teksten en foto’s op onze sites. Hiertoe rekenen we ook onze pagina’s op Facebook en Blogger. Voor de goede orde, alles wat ten dienste komt van kennisverspreiding, beheer en behoud van erfgoed zonderen we uit van commercieel gebruik.

Over delen gesproken, je kunt ons en andere onderzoekers helpen door deze pagina te delen via de knop delen onderaan de pagina.

Je kunt dit item citeren als: Hubar, Bernadette van Hellenberg, en Marij Coenen. ‘Overzicht diabestanden collages sociale media – VanHH.org’. VanHellenbergHubar.org, 14 februari 2022. www.VanHH.org/?p=18552

Verkorte links van dit item: https://bit.ly/3JmZ1Ux óf VanHH.org/?p=18552

Urbanuskerk Nes Open Monumentendag 2021

Urbanuskerk Nes Open Monumentendag 2021 — Trek je agenda en reserveer 12 september voor een bezoek aan de Urbanuskerk van Nes aan de Amstel; beslist een van de mooiste kerken van Joseph Cuypers die ik ken, met een heel bijzonder interieur. Waarom dat zo is, leg ik in dit webartikel uit.

De Vrienden van de Urbanuskerk van Nes staan van 11:00 tot 16:30 uur klaar om je rond te leiden. Voor actuele informatie kun je terecht op hun Facebookpagina

 

 
 
 
 
 
Dit bericht bekijken op Instagram
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

Een bericht gedeeld door Bernadette Hellenberg Hubar (@vanhellenberghubar2all)

Voor ons was de Open Monumentendag 2021 een mooie aanleiding om een ouder artikel op onze site over dit jeugdwerk van Joseph Cuypers bij te werken. Dat was wel nodig, want sedert het boek over de nieuwe Bavo/KoepelKathedraal Haarlem (2016), waarin ik dit werk behandel, heeft zich heel wat voortschrijdend inzicht voorgedaan. 

Een kleine greep:

  • In de jubileumkrant voor het 125-jarig bestaan van de kerk zijn de gegevens over de inrichting uit de kroniek van de pastoor – het Liber memorialis – op een rij gezet. Daardoor is vrij nauwkeurig bekend wie wat wanneer heeft geschonken en gemaakt: zie Timmermans, Huub, Margaret Timmermans, en Elly van Rooden. “125 jaar Sint Urbanuskerk – Nes aan de Amstel 1891 – 2016 – jubileumkrant”. UrbanusparochieNes.nl.
  • Dankzij een rijk draadje op Twitter zijn we erachter op welke manier Joseph Cuypers vanuit Amsterdam naar Nes reisde en weer terug. Wie goed kijkt ziet hem virtueel, net in het pak, met tekenrol en aktetas, voortstappen; het kompas op Carré gericht. 
  • Tot slot leggen we uit waarom er serieus gekeken zou moeten worden naar de – waarschijnlijk kleine – groep kerken, waarvan de opzet en inrichting beïnvloed is door het neothomisme dat onder paus Leo XII krachtig bevorderd werd. Dit leidde bij de nieuwe Bavo/Koepelkathedraal Haarlem van Joseph Cuypers tot een thomistisch symbolisme, waar het gehele gebouw van doordesemd is. Met de Urbanuskerk werd een belangrijke voorzet gegeven.

Kortom, ga het verhaal lezen en bezoek de kerk op 12 september 2021 op de Open Monumentendag!

;-) B&M

Vragen? Stuur een mailtje naar bernadette@vanhellenberghubar.org!


Sociale media en erfgoed

VanHellenbergHubar.Org zet sociale media in zowel om nieuws over kunst, cultuur & erfgoed te delen als om vragen te stellen en zo kennis te vergaren. Centraal hierin staat onze Facebookpagina: http://bit.ly/VanHHOrg2FB

Ga eens kijken en ‘like’ onze pagina, zodat de berichten over onderwerpen als de voorgaande een nog grotere actieradius bereiken!

Verkorte link van dit bericht: http://bit.ly/2VRyEmt-VanHHOrg

Klim naar het licht

Klim naar het licht — Als je het gedicht hieronder leest, zou je denken dat het gemaakt is bij gelegenheid van de ‘Klim van het licht’. Maar dat is niet zo. Bernadette schreef het als eindejaarsgedicht bij de jaarwisseling van 2015 naar 2016, toen we net het laatste hoofdstuk van het boek over de nieuwe Bavo bij de leescommissie hadden ingeleverd. Dat gaat … je raadt het al, over de koepel van Joseph Cuypers. Wat jammer dat toen de naam KoepelKathedraal nog niet bestond, want die is gelet op de iconografie van dit gebouw heel toepasselijk: vanuit het oogpunt van architectuur, van het decoratieprogramma binnen en buiten, de polychrome uitmonstering, de liturgische choreografie en noem maar op.

Zouden al die ruim 70.000 klimmers naar het licht de vue op de koepel ook zo ervaren hebben, zoals hieronder wordt verteld? Al die keren dat Bernadette tijdens de restauratie op de steigers van de kathedraal rondliep – toen de woorden nog moesten komen – werd ze steeds weer naar dit ene punt getrokken. Steeds weer die draaiende spiralen …  

Naar de zon in het zenith gericht
draaien de spiralen
een dubbele helix gelijk
mysterie van hoe het begon
en tot de geboorte leidde
van stammen, rassen en volkeren
dna van duizenden gelovigen
die al eeuwenlang
de jacobsladder beklimmen
naar het licht …
vuur dat langs de vier
armen van het kruis
in de windrichtingen spreidt
het spectrum openbreekt
en de ontelbare kleuren
bundelt tot energie
onvoorwaardelijk voor iedereen

KoepelKathedraal/ nieuwe Bavo Haarlem. Verguld en gepolychromeerd kapiteel met omringende bloemornamenten in de koepel, ontworpen door Joseph Cuypers 1902-1906. Beeldbank Rijksdienst Cultureel erfgoed - Chris Booms, 2012.

________________________

Klim naar het licht met gedicht op maandag — Met gedicht op maandag zitten we in Haarlem, waar het afgelopen half jaar tienduizenden mensen van de ene verbazing in de andere vielen toen ze de spilloze wenteltrap betraden, vervolgens op de balustrade van de koepel belandden en de hele kerk van bovenaf konden bekijken; de moedigen onder hen hielden zich goed vast en keken nog wat verder omhoog naar de stadsmuur van het hemels Jeruzalem en het koepelgewelf. Daarna over de gewelven van het schip naar de westtorens, waar de echte klim begon, om te eindigen op het hoogste punt met het onvergetelijke uitzicht op de koepel van Joseph Cuypers.

Het mooie is, dit kan nog even: deze week tot en met 27 oktober! Surf naar deze site voor meer informatie.

En als je daar dan staat, en je je verwondert over het oosterse karakter van het patroon op de koepel – een vorm van oriëntalisme die je ook elders in het gebouw tegenkomt (Sacramentskapel, orgeltribune et cetera) – denk dan even aan de architect, Joseph Cuypers en zijn opdrachtgever, bisschop A.J. Callier. Hun liefde voor ‘Spaansch-Arabische motieven’ (jargon van Joseph Cuypers) heeft niet alleen te maken met de erkenning van de inheemse architectuur van het heilige Land als inspiratiebron van christelijke cultuur, maar is sterk beïnvloed door de figuur van Thomas van Aquino. En deze middeleeuwse denker dankte zijn kennis van Aristoteles aan de Arabische scholen: aan stukken die hij ter beschikking kreeg via Spanje en zijn islamitische tradities van Arabische signatuur. Daarmee construeerde hij zijn eigen filosofie, zoals Joseph zijn eigen koepel bouwde. De nieuwe Bavo slaat een brug tussen de christelijke en islamitische cultuur door te laten zien wat de een vol respect van de ander heeft overgenomen en in iets eigens heeft getransformeerd. De hele wereld met zijn weelde aan visies en opvattingen was hun deel, in de stellige overtuiging dat het katholieke geloof dit een aparte plek zou geven in zijn eigen bestel; of het nu om religie, filosofie, kunst of architectuur ging. De boodschap die rond 1900 werd afgegeven, blijkt anno 2019 verrassend actueel te zijn.

Alle Menschen werden Brüder!

;-) B&M

Vragen? Stuur een mailtje naar bernadette@vanhellenberghubar.org!


Et cetera
  • Ons boek over de nieuwe Bavo is uitverkocht, maar op een plaats hebben ze dat nog in voorraad, bij de KoepelKathedraal waar je het na de klim naar het licht kunt kopen!
  • Voor de volledige tekst van Ode an die Freude van Friedrich von Schiller met de profetische uitroep ‘Alle Menschen werden Brüder!’, zie dit lemma op Wikipedia. Op Spotify en Youtube kun je allerlei uitvoeringen vinden van het slotkoor van de negende symfonie van Beethoven die de Ode an die Freude met drie beginregels heeft uitgebreid en op muziek heeft gezet.
  • Verkorte link van dit item: http://bit.ly/2P4Pysk-Gom

Zowel aan Joseph Cuypers als aan #Gom | Gedicht op maandag wordt aandacht besteed op onze Facebookpagina: http://bit.ly/VanHHOrg2FB
Ga eens kijken en ‘like’ de pagina, zodat berichten als deze een nog grotere actieradius bereiken en wie weet, ook anderen inspireren tot dichterlijke reflecties op erfgoed!

Dat kun je ook doen door dit item te delen via de knop delen onderaan de pagina. Het zou helemaal fijn zijn als je daarbij de hashtag #gom gebruikt.

Meer weten over architect Joseph Cuypers? Surf dan naar de Joseph Cuypers Collectie of de items over de KoepelKathedraal/nieuwe Bavo.

Delphine Cuypers-Povel en het vrouwenkiesrecht

Misschien dat iemand ons nog een keer kan uitleggen waarom de een gisteren en de ander vandaag herdenkt dat de wet op het vrouwenkiesrecht in Nederland 100 jaar geleden van kracht werd. Wie met de hashtag #vrouwenkiesrecht door Twitter gaat, ziet dat er nog al wat verwarring is. Zou die datum dan toch niet goed uitgerekend zijn?*

Hoe dan ook, wij vonden dit een mooi moment om Delphine Cuypers-Povel te eren die de kwestie van het vrouwenkiesrecht meemaakte als lid van vermoedelijk de R.K. Vrouwenbond in Amsterdam (tot uiterlijk 1919) en vervolgens in Roermond vanaf om en nabij 1922. In vermoedelijk dat jaar schrijft Joseph Cuypers aan hun jongste dochter Yvonne dat Delphine wat overwerkt is door de vele drukke bezigheden, onder meer ‘oefeningen vrouwelijke vrijwillige landstorm, politiek naast vrouwenbond!’*

Wat ons trof is haar relatie met de eerste vrouwelijke politica van Roermond die nog voordat het vrouwenkiesrecht een feit was, al lid was van de gemeenteraad: Mathilde de Haan, afgestudeerd als apotheker, die in het bestuur van de Roermondse R.K. Vrouwenbond zat.* 

 

 
 
 
 
 
Dit bericht bekijken op Instagram
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

Zaterdag 28 september is het 100 jaar geleden dat het kiesrecht voor vrouwen wettelijk in werking trad. Een majeur moment in de geschiedenis, mogen we wel zeggen. Een van de vrouwen die dat bewust en actief meemaakte was Delphine Cuypers-Povel (1868-1948), de vrouw van Joseph Cuypers. Ze was een pittige, daadkrachtige vrouw die zich intensief bezighield met de maatschappelijke ontwikkelingen in haar tijd. Vandaar de vraag wat zij gemeen heeft met Mathilde de Haan (1886-1947), de eerste Roermondse politica, die in 1919 nog voordat het vrouwenkiesrecht een feit was, gemeenteraadslid van Roermond was! Aan de hand van de Joseph Cuypers Collectie (voorlopig nummer 200) gaan we een kijkje nemen. Ga je mee? http://bit.ly/2kXgjlM-JCC ___________ Cuypershuis @Cuypershuis Historiehuis #Historiehuis @archief_roermond @#JCC #archiefonderzoekisgenieten

Een bericht gedeeld door Bernadette Hellenberg Hubar (@vanhellenberghubar2all) op

Surf naar http://bit.ly/2kXgjlM-JCC voor de rest van het verhaal en blijf onze berichten over de Joseph Cuypers Collectie volgen, hier of op Facebook (#JCC).

;-) B&M

Vragen? Stuur een mailtje naar bernadette@vanhellenberghubar.org!


Verwijzingen
  • Dit is wat de scribent van het lemma ‘Vrouwenkiesrecht in Nederland’ op Wikipedia vertelt: ‘Deze datum werd pas uitgerekend in Trouw van 19 september 2018. De Wet (initiatiefwet van vrijzinnig-democratische kamerlid H.P. Marchant) van 9 augustus 1919 werd gepubliceerd in Staatsblad 536 van 8 september 1919, maar noemde geen inwerkingtredingsdatum. In zo’n geval golden tot 1988 de artikelen 1 en 2 van de Wet Algemeene Bepalingen: de twintigste dag na die van het Staatsblad. En dat is dus 28 september 1919.’ Iemand een verklaring voor de verwarring? We horen het graag!
  • Voor de bron van deze uitspraak surf naar http://bit.ly/2kXgjlM-JCC (zoekterm landstorm).
  • Zie http://bit.ly/2kXgjlM-JCC (zoekterm Mathilde)

Verkorte link van dit item: http://bit.ly/2mC3FcJ