Leestijd circa 3 minuten
Het mooie van deze ontdekking is dat ze opnieuw bevestigt hoe belangrijk glans in het concept van Joseph Cuypers voor de kathedraal was. De architect paste voor dit gebouw een type polychromie toe dat sterk bepaald werd door de lichtinval. Het gaat om de ‘atmosfeer’ die ontstaat als het licht in wisselende intensiteit binnenvalt en zich verspreid dankzij de reflectie op de glanzende terracotta’s, de geboende banken en andere ‘glansbronnen’, zoals deze kronen. In het kielzog van het licht volgen de kleuren die door de weerkaatsing op allerlei plaatsen geprojecteerd worden.
Joseph Cuypers werkte op deze manier een aantal observaties uit van E.E. Viollet-le-Duc: deze Franse oudheidkundige en architect was niet alleen voor de generatie van Cuypers senior, maar ook voor die van Joseph een vraagbaak van belang. Ondertussen speelde ook de Farbenlehre van Goethe bij het scheppen van ‘atmosfeer’ een spannende rol.
Deze atmosferische polychromie heeft een heel bijzonder karakter in het schip, waar aardse tinten overheersen. Dat past ook bij deze plek die symbool staat voor de wereld. Als je met dit verhaal in je achterhoofd door de kerk loopt, zul je merken dat de nieuwe Bavo zich op een heel andere manier laat zien.
B. *
Licht en glans en kleur in de nieuwe Bavo worden ingezet om tweemaal de volmaakt ronding van de hemelse stad te accentueren: in de kroonluchter van Jan Brom en in de koepel van Joseph Cuypers. Formeel was de kroonluchter gewijd aan het licht van het Oude Testament, te weten de tien geboden.* In die zin functioneert ze als voorafbeelding ten opzichte van de koepel, die als metafoor van het hemels Jeruzalem het koninkrijk Gods verbeeldt, waar God in zijn macht en heerlijkheid zetelt.
B.
Bronnen en verdere informatie
Nota bene — Deze blog schreef ik in 2014, toen ik net was gestart met het vervolg van mijn schrijfopdracht van de waardestelling, namelijk de kopij voor de monografie over de nieuwe Bavo. Over dit boek dat op 9 september 2016 verscheen, vind je meer op de bestelpagina.
Het teken * in de bovenstaande tekst verwijst naar bronnen die hierna vermeld worden. De volledige beschrijving van de verkorte titels is te vinden in de bibliografie van deze site.
- De visie op licht, kleur en glans heb ik geanalyseerd in:
- Hubar, Auro intextum, paragraaf 3.1, 3.5.1, 4.1 en 4.2.1.
- Licht en atmosfeer in de nieuwe Bavo
- Zie voorts de blogs:
- Verder onderzoek:
- Het kleurhistorisch onderzoek van Judith Bohan Interieur Restauratie te Haarlem (meerdere rapporten en presentaties 2011-2014).
- Erftemeijer, Looyenga en Van Roon, Getooid als een bruid, p. 167 (afb. 212): de luchter van Brom.
- Metaalrestauratie Atelier Vera Bakker is gevestigd te Schoonhoven.
Het aspect van licht en glans in de nieuwe Bavo heb ik ook aan de orde gesteld in mijn bijdrage aan de tophit ‘Kerkinterieurs in Nederland‘ van het Catharijneconvent en de Rijksdienst Cultureel Erfgoed (2016).
Verkorte snelkoppeling van dit item: http://wp.me/p4eh3s-sd | http://bit.ly/1klL3Gm
Door naar de hoofdpagina van de nieuwe Bavo →