Het overzicht van verkorte titels heb ik in eerste instantie gemaakt voor de gebruikers van deze site. Mogelijk kunnen anderen er ook van profiteren bij hun schrijfwerk.
Berens e.a., P.J.H. Cuypers (1827-1921): het complete werk, pp.
… Ketens rammelen in dichte rijen donkere lijven zij aan zij in het lichtloos vrachtruim gestapeld stank, ontbering, vervuiling, ontering weggevoerd uit de alledag ontworteld, verkracht de mensheid voorbij
Levensgevaarlijk deze denkende dieren wanhoop slaat van de boeien af brouwt nachtmerries voor de beulen angst die escalatie broedt kneedt repressie in barbaarse vormen gemartelde lijven, stront en bloed
Hebben wij dit inferno geduld? een stinkende schuld op ons geladen na anderhalve eeuw reeds afbetaald? …
_______________________________
Ontzielde handelswaar — Het gedicht ‘Ontzielde handelswaar’ komt uit E kas blau | Het blauwe huis, de bundel die ik schreef bij mijn eerste bezoek aan Curaçao in 2011.* Ik heb het vandaag als apart item geplaatst vanwege de herdenking van de afschaffing van de slavernij op de Nederlandse Antillen en in Suriname door het centrale gezag in Nederland op 1 juli 1863.* Wat dit voor mij niet al te bekende facet van ons nationale verleden opriep, had ik, toen ik er was totaal niet aan zien komen.
Boter op ons hoofd, we hebben ladingen boter op ons hoofd. Dat was wat door mijn hoofd ging toen ik de eerste zalen van het slavernijmuseum op Kura Hulanda had bekeken. Natuurlijk weet je het wel, daar ergens in je achterhoofd, dat onze economische bloei in het verleden gegrondvest was op het bittere leed van anderen, maar als je daar met je neus op wordt gedrukt – het in alle omvang krijgt voorgespiegeld – dan overvalt een intense schaamte je. Vooral ook, omdat de Nederlander zich zo gemakkelijk de rol aanmeet van de moreel meerdere van de Duitser. Dat vergaat je wel als je ziet wat wij op ons geweten hebben. Formeel geen georganiseerde genocide – want wie bederft nu zijn eigen koopwaar? – maar niet één kerk heeft zich verzet tegen de massale ontzieling en de wreedheden die met deze nering gepaard gingen. Sterker nog, de kerken leverden de legitimatie van de slavenhandel door middel van pauselijke breven en citaten uit de Statenbijbel.
Curaçao was zo ongeveer het Westerbork van de Cariben en ook Kura Hulanda maakte deel uit van de niets ontziende logistiek. De ruimtes waar het museum in gevestigd is, waren eertijds het decor van hartverscheurende taferelen. Het besef dat je daar nagenoeg fysiek het verleden instapt, is ronduit beklemmend. Op het moment dat ik het nagebouwde scheepsruim betrad, overviel het gedicht me. Stortte zich op me met alle schuld en schaamte. Het was echter niet alleen de wanhoop van de gevangenen die ik voelde, maar ook de immense angst van de overweldigers voor een tegenstander die niets meer te verliezen heeft. Excessieve wreedheid is het gevolg geweest. Een wreedheid die zijn weerslag vond in een van de schakels van de driehoekshandel: gesmede martelwerktuigen, boeien en kettingen.
Omgaan met zo’n verleden is misschien nog te doen in een gepolariseerde constellatie, als je simpelweg of tot de ene of tot de andere partij hoort. Maar dat wordt anders als je allebei de kanten in je hebt. Hoe problematisch dat is ervaren Nederlandse families die zowel collaborateurs als verzetsmensen in hun gelederen hebben, tot de dag van vandaag. Voor hen geen helderheid. Kijken we naar het slavernijverleden dan is een van de meest saillante voorbeelden de uitzending van Verborgen verleden met de cabaretier Jörgen Raymann.* Wat mij betreft de meest indrukwekkende episode in deze bijzondere serie, die je onder deze link kunt bekijken. Neem er de tijd voor, want … misschien overdrijf ik, maar ik werd er een ander mens van.
B.
Bronnen en verdere informatie
De * in de tekst hierboven verwijst naar de volgende bronnen (opgemaakt met Zotero):
Hubar, Bernadette van Hellenberg. E kas blau | Het blauwe huis. Gedichten op locatie met reisimpressies (Curaçao). Curaçao/Ohé en Laak, 2011. http://bit.ly/2ykneeF-KasBlau. Over mijn beeldgedichten/gedichten op locatie vind je meer onder deze link.
“Emancipatiewet”. Wikipedia, 11 mei 2018. http://bit.ly/2NgsKSO. Dit item is verder opgenomen in de rubriek #Gom | Gedicht op maandag (2 juli 2018).
Spijtig genoeg staat net deze aflevering niet op Youtube, zodat ik haar niet kan inbedden in dit bericht. Ook via NPO Start gaat dat niet. Maar dat moet je niet beletten om te gaan kijken!
Toelichting en herkomst foto’s:
Museum Kura Hulanda vertelt over de positie van Curaçao in de internationale slavenhandel. Foto Anja Disselhof 2011 (onder Creative Commons Licentie op Flickr).
Het nagebouwde scheepsruim in museum Kura Hulanda te Curaçao, waar slaven zij aan zij geketend lagen gedurende een reis die vele maanden kon duren. Foto Jeroen van Luin 2016 (onder Creative Commons Licentie op Flickr).
Plattegrond van een slavenschip met dicht op elkaar gepakte ontzielde handelswaar, tentoongesteld in museum Kura Hulanda te Curaçao. Foto Jeroen van Luin 2016 (onder Creative Commons Licentie op Flickr).
De beeldgedichten die ik tijdens mijn werkbezoek een jaar later schreef zijn direct on line geplaatst op Blogger: Hubar, Bernadette van Hellenberg. “Curaçao revisited”. Homo ludens op Curaçao (2012) (blog), 2012. bit.ly/2tU6upc-dichtwerk.
Ben je een keer in Willemstad op Curacao, ga dan eens kijken bij Museum Kura Hulanda.
Verkorte link: bit.ly/2tJxSXs-VanHH2Org
Om te printen, te delen of te mailen, klik hieronder op 'Delen'.
De bibliografie van de digitale publicatie Verhalen op de muur is ook van toepassing op de aanvullende informatie op deze site. Ze is onderverdeeld in:
Literatuur in engere zin. Ook als een auteur zich op internet presenteert met een boek in webvorm is dat in deze rubriek opgenomen.
Links en verkorte links.
Om wat je zoekt snel te vinden, kun je het beste de zoektoets Ctrl-F gebruiken!
De titels waar een hyperlink bij staat, kun je direct downloaden. De titels waar een * achter staat, zijn te vinden op internet.
Literatuur
a.o. ((a.o.=auteur onvermeld)), ‘Apostoliesch schrijven van zijne Heiligheid Paus Pius IX, aangaande de uitspraak van het leerstuk der Onbevlekte Ontvangenis van de H. Maagd en Moeder Gods, in: De Katholiek 27 (1855), pp. 69-106. *
Akker s.j, Dries van den, en Albert Gerritsen, Heiligen, op: www.heiligen.net (vanaf 2007).
Caxton, William, The Golden Legend or Lives of the Saints. Compiled by Jacobus de Voragine, Archbishop of Genoa, 1275. First Edition Published 1470. Englished by William Caxton, First Edition 1483, Edited by F.S. Ellis, Temple Classics, 1900 (Reprinted 1922, 1931.) | http://bit.ly/Legenda-aurea.
Celak, B.I.H.M., Archief van de Gemeente Merkelbeek (1912) 1940-1981 (1983), Onderbanken 2004.
Concilie van Trente, ‘25e Zitting – Decreet over de verering van relikwieën van heiligen en over de afbeeldingen van heiligen’, op: rkdocumenten.nl, http://bit.ly/Trente-1 (3 december 1563).
Eeckhoudt, Luc van, ‘Onze Lieve Vrouwe van Vrede te Affligem, Geschiedenis, verering en iconografie’, in: Ockeley, Jaak, Affligem, Capita selecta uit 950 jaar geschiedenis van de abdij Affligem, Affligem, 2012, pp. 69-90.
Flaton, Peter, Een gemeenschap van heiligen, De schilderingen in de Juvenaatskapel van de Broeders van Maastricht, Maastricht 2002.
Hubar, Bernadette van Hellenberg, ‘De muziek van het licht’, Cuypers’ polychromie, Ohé en Laak 2007. | http://bit.ly/Muziek-polychromie.
Hubar, Bernadette van Hellenberg, Angelique Friedrichs en Gerard van Wezel, De genade van de steiger, monumentale kerkelijke schilderkunst in het interbellum, Amersfoort-Zutphen 2013.
Hubar, Bernadette van Hellenberg, Auro intextum (met goud doorstikt), Kathedrale basiliek Sint Bavo te Haarlem, waardenstelling in modules, Ohé en Laak 2013.
Hubar, Bernadette van Hellenberg, Ruïne Hoogcruts te Margraten, Bouwhistorische verkenning ten behoeve van de consolidatie en restauratie van het complex, Res nova, Ohé en Laak 2010. | http://wp.me/P4eh3s-Dl.
Hubar, Bernadette van Hellenberg, Wies (A.J.C.) van Leeuwen, ‘ “Een gemutileerde Cuypers aanbidden?”, De restauratie van de Maastrichtse Sint-Servaas’, in: Heemschut 61 (1984), pp. 128-131. | http://bit.ly/Gemutileerde-Cuypers-Servaaskerk.
Hunink, Vincent en Mark Nieuwenhuis, Jacobus de Voragine, De hand van God, De mooiste heiligenlevens uit de Legenda Aurea, Amsterdam 2006.
Jacobs o.s.b., Romanus, Paul Troger, Wenen 1930.
Jacobs, Antoine, Bernadette van Hellenberg Hubar, Roy Denessen e.a., Tussen bonte volksdevotie en sobere contemplatie, Cultuurhistorische analyse met waardenstelling Carmelietenklooster Merkelbeek Brunssum, Roermond 2001.
Kingma, Eloe, De mooiste onder de vrouwen. een onderzoek naar religieuze idealen in twaalfde-eeuwse commentaren op het Hooglied, Hilversum, Verloren, 1993. | http://bit.ly/Kingma-Hooglied.
Kreuser, Johann, Bildnerbuch als Leitfaden für Kunstschulen, Künstler, geistliche und weltliche Kunstfreunde zur Wiederauffrischung altchristlicher Legende, Paderborn 1863. | http://bit.ly/Kreuser-Bildnerbuch.
Leeuwen, Wies (A.J.C.) van, ‘Het interieur van de Maastrichtse St.-Servaas; een restauratieprobleem’, Bulletin KNOB 80 (1981), pp. 73-88.
Leeuwen, Wies (A.J.C.) van, en Bernadette van Hellenberg Hubar, ‘De beginselloosheid tot adagium verheven’, De polemische restauratie van de Sint-Servaas te Maastricht, De Sluitsteen 6 (1990-1991), pp. 75-97. | http://bit.ly/Evaluatie-1991-Servaaskerk / http://bit.ly/Evaluatie-Servaaskerk-1991.
Lenders, Hanneke , StCCh4: een devotioneel juweel. Een Vlaams gebedenboek (1498) voor Utrechtse opdrachtgevers?, masterscriptie RU Utrecht 2010. | http://bit.ly/Lenders-bone-Jesu.
Meer, F. van der, en G. Bartelinkg (inleiding en vertaling) en A. Zegveld (nawoord) Gregorius de Grote, Het leven van Benedictus, Nijmegen z.j. (1980).
Mieras, Mark, Ben ik dat? Wat hersenonderzoek vertelt over onszelf, Amsterdam 2010.
Moonen, Lambertus en Gerhard Schaffeld (red.), Hermann Renzel. Ein bedeutender Benediktiner-Abt aus Rhede und weitere benediktinische Mönche sowie Personen aus anderen kirchlichen Bereichen und deren Familien, Schriftenreihe des Heimatvereins Rhede 13 (1999).
Nieuwbarn, M.C., Desiderius Lenz o. s. b. schoonheidsleer der Beuroner kunstschool, Overzetting, aanteekeningen en illustratie uit de Beuroner kunst, Bussum 1912.
Nieuwbarn, M.C., Het Roomsche kerkgebouw, leer der algemeene symboliek en ikonografie onzer Katholieke kerken, Nijmegen 1908. | http://bit.ly/Nieuwbarn-bouwsymboliek.
Ogtrop, J.H. van, Dieu parmi nous … Het Oude Verbond verbeeld, Haarlem 2000.
Opus santorum angelorum, ‘De H. Engelen bij de profeten in het Oude Testament’, op: rk-engelenwerk.nl, http://bit.ly/Engelen-profeten (z.j.).
Prömpeler, Michael, Couvenmuseum, locatie op de Route Charlemagne, Aken 2010.
Renes, Jan, Geschiedenis van het Zuid-Limburgs cultuurlandschap, Assen/Maastricht 1988.
Schrijnemakers, M.J.H.A., Geschiedenis van Geleen. Deel II: Van het vertrek der Fransen tot de aanleg van de Staatsmijn Maurits (ca. 1920), Geleen 2005.
Snel, Jan Dirk, ‘Het idool is mens geworden’, in: Filosofie Magazine (nummer 3, jaargang 2004).
Stenvert, Roland, ‘Goed voorbeeld doet goed volgen: Ordeboeken en poortjes’, in: Jaarboek Monumentenzorg, Zwolle-Zeist, 1992, pp. 97-115.
The Golden Legend (Aurea Legenda) Compiled by Jacobus de Voragine, 1275 Englished by William Caxton, 1483, rom the Temple Classics Edited by F.S. ELLIS First issue of this Edition, 1900 Reprinted 1922, 1931. http://bit.ly/Legenda-aurea.
Thijm, J.A. Alberdingk, ‘De Heilige Linie, proeve over de oostwaardsche richting van kerk en autaer als hoofdbeginsel der kerkelijke bouwkunst’, in: Sterck, J.F.M., red., J.A. Alberdingk Thijm, werken IV, kunst en oudheidkunde I, Amsterdam/Den Haag 1909 (1e dr. 1858). | http://bit.ly/Thijm-Heilige-Linie.
Thijm, J.A. Alberdingk. ‘De schilderkunst in het westersch Europa der middeleeuwen met name in Frankrijk’, in: Dietsche Warande 9 (1871), pp. 319-335; (vervolg): Dietsche Warande 10 (1874), pp. 232-272. | http://bit.ly/Thijm1Viollet-le-Duc1Peinture.
Timmers, J.J.M., Christelijke symboliek en iconografie, Bussum 1974.
Timmers, J.J.M., Symboliek en iconographie der Christelijke kunst, Roermond-Maaseik 1947.
Vaupel, Bettina, ‘Jedes Bild ein Gottesdienst, Die Nazarener kommen nicht nur im Speyerer dom zu neuen Ehren’, op: Monumente on line, Magazin der Deutsche Stiftung Denkmalschutz, http://bit.ly/Nazarener-Speyer (augustus 2014).
Verleyen o.s.b., Wilfried en Lambertus Moonen o.s.b., ‘De stichting van de abdij Sint-Clemens te Merkelbeek in 1893’, in: Ons Heem 57 (2004), pp. 49-78.
Verleyen o.s.b., Wilfried, ‘De neogotische inrichting van de abdij van Affligem na het herstel in 1870, in: Het land van Aalst 54 (2002), pp. 22-44.
Viollet-le-Duc, E.E. Dictionnaire raisonné de l’architecture française du XIe au XVIe siècle, 10 delen. Parijs 1854 1868 (I-1854, II-1854, III-1858, IV-1859, V-1861, VI-1863, VII-1864, VIII-1866, IX-1868, X-1869), in het bijzonder deel VIII, lemma Peinture. | http://bit.ly/Viollet-le-Duc-Dictionnaire.
Voragine, Jacobus de, Legenda aurea: vulgo historia lombardica dicta; transcriptie door Johann Georg Theodor Graesse, Leipzig 1850. | http://bit.ly/Legenda-Aurea-Graesse
Wolff o.s.b., Odilo, Beuron. Bilder und Erinnerungen aus dem Mönchsleben der Jetztzeit, Stuttgart 1903 (1ste dr. 1892). | http://bit.ly/Wolff-Beuron.
Pylgeralmanak punt nl blijkt spijtig genoeg april 2022 niet langer online te zijn. Een deel van de pagina’s is opgeslagen op de WayBackMachine van Archive.org.
Bernadette van Hellenberg Hubar, Verhalen op de muur, De schilderingen in de Clemenskerk van Merkelbeek, Brunssum 2014 (ISBN: 978-90-820976-1-0) | http://bit.ly/Clemenskerk-inkijkexemplaar.
B. ((Verkorte link van dit item: http://wp.me/P4eh3s-Lx))
Om te printen, te delen of te mailen, klik hieronder op 'Delen'.
Onze website gebruikt cookies voor een optimale ervaring. VanHellenbergHubar.Org vraagt de gebruiker om hiermee akkoord te gaan door op 'Accept' te klikken.AcceptRead More
Privacy en cookies ingevolge de AVG
Privacy Overview
This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may affect your browsing experience.
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.