Kerst- en eindejaarsgedichten en -verhalen —Vlak voor 2000 ben ik ermee begonnen, met het schrijven van een gedicht rond Kerstmis, Oud en Nieuw of – uiterlijk – Driekoningen. Vanaf het jaar erna heb ik dat samen met Marij gedaan. Zoals je hieronder ziet, hebben we enkele jaren een ouder gedicht geactualiseerd. Jammer genoeg zijn we de digitale exemplaren van de eerste jaren kwijtgeraakt, maar wie weet als we nog ‘ns goed zoeken.
Wat een vreemde associatie zul je denken. Want wat hebben noten met Kerstmis of Oud en Nieuw te maken? Dat lees je in dit eindejaarsgedicht.
De volgende gedichten en verhalen hebben we alvast voor je op een rij gezet:
Tussen Chronos en Karos | Eindejaarsbrief 2021-2022 via deze link.
Het liep tegen het nieuwe jaar (2020-2021) via deze link.
Zalig Kerstfeest in 2019 | Rood/Colourfield via deze link.
Natuurlijk mag je de gedichten en de afbeeldingen gebruiken. Daar zijn we zelfs heel blij mee! Voorwaarde is wel dat je je houdt aan de Creative Commons licentie.
VanHellenbergHubar.Org zet sociale media in zowel om nieuws over kunst, cultuur & erfgoed te delen als om vragen te stellen en zo kennis te vergaren. Centraal hierin staat onze Facebookpagina: http://bit.ly/VanHHOrg2FB
Ga eens kijken en ‘like’ onze pagina, zodat de berichten over onderwerpen als de voorgaande een nog grotere actieradius bereiken!
voor al onze teksten en ons beeldmateriaal – zowel op de sociale media als op deze site – hanteren we de Creative Commons licentie, gespecificeerd onder deze link: http://bit.ly/Copyright-CC-BY-NC-SA-4-0. Dus geen commercieel gebruik en absoluut naamsvermelding. Dat geldt ook voor onze pagina’s op Blogger. Voor de goede orde, alles wat ten dienste komt van kennisverspreiding, beheer en behoud van erfgoed zonderen we uit van commercieel gebruik.
Verkorte link van dit item: https://bit.ly/3F9dfGm of VanHH.org/?p=18463
Om te printen, te delen of te mailen, klik hieronder op 'Delen'.
Varia deel 1 van de JCC — Een mens komt zoveel tegen als hij bezig is met historische stukken. Rijp, maar vooral groen passeren allerlei zaken de revue. Bij een collectie gaat het dan niet alleen om de inhoud, maar ook om de vorm. Hoe werden de stukken bewaard en waarom koos men voor bepaalde oplossingen? Was het weloverwogen of ging het om een tijdelijke oplossing? Was schaarste een drijfveer of gemakzucht? Ook dit soort dingen verdient aandacht in een E-boek over een collectie.
In de loop van het project zullen we er een aantal van uitwerken in blogs of een webartikel. Wat je je daarbij kunt voorstellen? Ga eens kijken bij de rubriek Kunst met een kleine en een grote K in de nieuwe Bavo.
Delen is ons motto, dus iedereen mag gebruik maken van de gegevens die hier staan, maar wel binnen de termen van de Creative Commons licentie.*
Over delen gesproken, je kunt ons en andere onderzoekers helpen door deze pagina te delen via de knop delenonderaan de pagina.
Varia deel 1 – De brief van Anton van Duyl
In de Joseph Cuypers Collectie zitten niet alleen stukken van Joseph, maar ook van zijn familie, onder wie zijn vader Pierre J.H. Cuypers. Het is niet altijd duidelijk voor wie van de twee een bepaalde brief is bestemd. Dan moet je wat dieper graven en vooral niet schromen om de familie erbij te betrekken, zoals in het onderhavige geval.
Pierre J.H. Cuypers (I) door Thérèse Schwartze. De precieze datum is onbekend, maar wordt geplaatst tussen 1885 (opening Rijksmuseum) en 1918 (jaar voor de dood van de kunstenares). Op basis van de brief van haar echtgenoot, waaruit een amicale relatie blijkt, kan het laatste jaartal teruggebracht worden tot 1909. Herkomst en verblijfplaats Rijksmuseum.
Opnieuw gaat het om een brief die in een boek is opgeborgen. Ditmaal staat niet het boek als opslagmedium centraal, zoals hieronder bij Van Can, maar om een ingenesteld stuk dat iets vertelt over de betreffende publicatie. Het gaat om de biografie van Leo van Heemstede (pseudoniem van Leo Tepe) over Paul Alberdingk Thijm (1827-1904), uit 1909.* Paul was de jongere broer van Jozef en Nenny (Antoinette) en was als historicus gepromoveerd op een voor die tijd behoorlijk kritisch wetenschappelijk onderzoek naar Willibrordus.* In zijn biografie zit een brief aan vermoedelijk Pierre senior, gelet op de aanhef ‘Hooggeachte heer en vriend’ die een verschil in senioriteit suggereert. Het stuk is gedateerd op 15 december 1909 en gaat onder meer in op de genealogische onnauwkeurigheden in de biografie. Pierre M. Cuypers (III) was zo goed om de handtekening te ontcijferen en de scribent te identificeren. Hij schreef me het volgende:
Een aantal aanknopingspunten in de brief:
er wordt gerefereerd aan een verjaardag te Amsterdam kort voor 15 december (19)09:
ondertekenaar is: A.G.C. van Duyl senior
schrijver is geïnteresseerd in de familie en is inhoudelijk goed op de hoogte, want hij heeft gelijk over de onnauwkeurigheden: Johann Heinrich Alberdingk (* 14 mei 1719 in Herstelle) trouwt op 15 november 1750 in Amsterdam met Geertruy Clasen (* 6 mei 1725 in Amsterdam). Dit echtpaar zijn de overgrootouders van Joseph, Antoinette en Paul Alberdingk Thijm. Uit het eerste huwelijk van Joannes Franciscus Alberdingk met Elisabeth Reydon werden twee kinderen geboren: Catharina (1811-1831) en Theo (1813-1881). Beiden heetten dus Alberdingk, maar werden later ook tot Alberdingk Thijm hernoemd, toen JF voor de tweede maal trouwde met Catharina Thijm.*
Betreft wellicht Anton Gillis Cornelis van Duyl (1829-1918), echtgenoot van Thérèse Schwartze, die leden van de familie geschilderd had.
De verwijzing naar de verjaardag slaat waarschijnlijk op zijn 80ste verjaardag. De man was hoofdredacteur geweest van het Algemeen Handelsblad.*
En zo krijgen we steeds meer inzicht in het netwerk van de familie Cuypers. Voor een biografie – of die nu over de collectie of de persoon gaat – is dat ideaal. Van de portretten van Thérèse Schwartze bevindt zich dat van Cuypers senior in het Rijksmuseum en dat van Rosa Cuypers – uit het eerste huwelijk van Pierre (I) – in het Cuypershuis te Roermond.* Schwartze was een belangrijke society portretschilder, wat opnieuw aangeeft dat de familie Cuypers – zonder meer dankzij het huwelijk van Pierre met Nenny – zich in Amsterdam op stand bewoog.
Overigens bevindt zich in de correspondentie van Nenny Cuypers-Alberdingk Thijm een brief van Thérèse Schwartze over de portretten van Pierre J.H. en Mia Cuypers, waarin ze zich ‘onaangenaam’ bejegend verklaart. Daar komen we nog op terug (GAR JCC v.n. 85).
Varia deel 1 – De regie
In het archief gedeelte van de collectie bevindt zich van Joseph Cuypers, onder meer een ‘Biographie’, een ongedateerde typoscript van levensdata. Het laatste jaar dat ik erin vond was 1927, waarachter Joseph in potlood 1932 heeft geplaatst. Het stuk start als een egodocument met persoonlijke herinneringen, waarna een kroniek volgt. Die kroniek lijkt sterk op wat je terugvindt in verschillende herdenkingsartikelen bij gelegenheid van de 70ste verjaardag van de architect in 1931. Heeft men hem hierom gevraagd of heeft Joseph dit uit eigen beweging gedaan om de regie in de hand te houden. Dat laatste zou overeenkomen met het beeld in mijn artikel in De Spiegel van Roermond van 2017.*
Wat het des te interessanter maakt, is dat in een van die herdenkingsartikelen niet alleen Joseph, maar ook zijn vrouw Delphine lijkt te bepalen wat er gebeurt. Het betreft het themanummer in het tijdschrift Van bouwen en sieren uit 1931.* Aanvankelijk dacht ik dat Pierre (II) hier als regisseur naar voren trad, maar dat blijkt, gelet op de verschillende handschriften, zijn moeder Delphine te zijn.* Op de omslag staat in potlood: ‘Pierre Cuypers’, in haar schuins lopende handschrift. Dit komt vaker voor bij meer nummers van hetzelfde tijdschrift, die zij kennelijk verdeelde onder de kinderen. In een van de artikelen zit een strookje aantekeningen in haar handschrift met het oog op publicatie in andere bladen. Los daarvan is later nog een krantenknipsel toegevoegd over het nieuwe raadhuis te Haaksbergen d.d. 10 mei 1939, van Joseph en Pierre (II) Cuypers.* Of dit een actie is van Delphine of haar zoon, valt niet uit te maken.
Pagina uit het artikel van Jan Stuyt over Joseph Cuypers bij zijn 70ste verjaardag in ‘Van bouwen en sieren’ uit 1931. Het strookje met aantekeningen links is van Delphine Cuypers-Povel. Foto bvhh.nu 2018.*
Frappant dat we hier de vrouw achter de architect tevoorschijn zien komen. Van Josephs moeder, Nenny, wisten we dat ze nauw betrokken was bij de bedrijfsvoering, maar van Delphine niet. Wie weet wat er nog meer tevoorschijn gaat komen. Los daarvan is dit een mooi thema voor het E-boek: wat vertellen de stukken over hoe en dankzij wie de architectenfamilie zich profileerde?
Varia deel 1 – Ingenestelde stukken en de oude ordening
Het boek van Matheus van Can over Alberdingk Thijm dient tevens als opslagmedium voor allerlei stukken van en over Thijm. Foto bvhh.nu 2018.
Archivarissen zijn gek op een oude ordening. Die lijkt zich onder meer voor te doen bij de publicatie van Matheus (H.L.M) van Can, J.A. Alberdingk Thijm, Zijn dichterlijke periode, proefschrift Leiden (1ste dr. Rotterdam: Vox Romana, 1936). Dit proefschrift is niet alleen een boek, maar ook een opslagmedium voor allerlei brochures en overdrukken van en artikelen over Thijm. In de inventaris beschrijf ik dit fenomeen als ingenestelde stukken. Omdat er geen brieven of andere archivalia in de strikte zin van het woord bij zitten, ligt dit probleem op het terrein van de bibliothecaris. Het exemplaar is van Joseph Cuypers, dus het ligt voor de hand om de inhoud apart als een deel van zijn bibliotheek te beschrijven. Wat denk je, geldt dat ook voor de krantenknipsels?
Varia deel 1 – Het Gildeboek
In de collectie zit een los deel van Het gildeboek, Orgaan van het St. Bernulphusgilde, uit 1948, met in potlood Charlot (Charles Cuypers). Het gildeboek blijkt in de laatste jaren van zijn bestaan uitgegeven te worden door Het Limburgsch Dagblad (Heerlen). Zegt dit wat over de invloed van het bisdom Roermond in die tijd op dit landelijke gilde? De redactie blijkt over heel Nederland verspreid te zijn en een realistische afspiegeling van clerici en leken in de kunst te bieden. Van de laatste zijn er dus meer dan van de eerste.
Dat is behoorlijk veelzeggend als je bedenkt dat het Gildeboek het tijdschrift was van het Bernulphusgilde dat in 1869 startte als educatief gezelschap voor kerkelijke kunst voor uitsluitend geestelijken.* Later in de eeuw opende het gilde zijn kringen voor leken. Tussen de clericale kopstukken treffen we al heel snel Joseph Cuypers en zijn vriend Antoon Derkinderen aan (1888).* Anno 1948 behoren tot de toonaangevende leken in de redactie onder meer de kunstcritici Pieter van der Meer de Walcheren en Jan Engelman, die ik uitvoerig behandeld heb in De genade van de steiger.*
Varia deel 1 – Opslagmedium of collectiestuk?
Een deel van het bestand aan tekeningen en foto’s van de Joseph Cuypers Collectie is opgeslagen in de omslag van september 1887 van de jaargang 1886-1887 van Documents classés de l’art dans les Pays-Bas du Xe au XVIIIe siècle, recueillis et reproduits par J.-J. Van Ysendyck.* Op zich heel interessant, omdat het vol prachtige foto’s zit van gebouwen in Vlaamse renaissance die nauwelijks verschilt van de ‘Oud-Hollandsche’ stijl, waardoor Cuypers senior zich liet inspireren voor zijn profane gebouwen. Mogelijk is dit nog gebruikt voor het Centraal Station te Amsterdam.
Wat doe je met deze vorm van hergebruik? Behandel je het item als een afzonderlijk collectiestuk? Maakte het origineel deel uit van de bibliotheek van Pierre J.H. Cuypers? En wat is er met de inhoud gebeurd?
Nota bene — De * in het stuk hierboven linkt door naar de verwijzingen hieronder. De volledige titels van verkorte literatuur zijn te vinden in de Joseph Cuypers Collectie Bibliografie.
Voor Leo van Heemstede zie Krol, ‘Leo Tepe Van Heemstede’.
Zie Hubar, De nieuwe Bavo te Haarlem, pp. 199-220.
Voor een genealogisch overzicht van Joannes Franciscus Alberdingk Thijm volg deze link.
Mail van Pierre M. Cuypers (III) d.d. 14 juni 2018. Voor Thérèse Schwartze zie het lemma op Wikipedia.
Voor een overzicht van de kinderen en de directe familie van Pierre Cuypers (I) volg deze link. Het portret van Rosa Cuypers staat op de beeldbank van het Cuypershuis. Daarnaast is er een portret van Mia Cuypers (particuliere collectie) dat het Cuypershuis bij gelegenheid van het Cuypersweekend in 2018 op Facebook heeft geplaatst.
Hubar, ‘De sortering van het verleden’.
Volledige titel: Redactie (Nic. Molenaar junior?) en Jan Stuyt. “Themanummer Joseph Cuypers 70 jaar”. Van Bouwen en Sieren. Veertiendaagsch-Tijdschrift Officieel Orgaan van de groepen Bouwkunst en Beeldende Kunst der Algem. R.K. Kunstenaars-Vereeniging, 1931. GAR, Collectie Joseph Cuypers.
Voor de verschillende handschriften zie de brieven in de doos ‘Brieven Joseph Cuypers e.d. [onleesbaar door waterschade] + kroniek’ (fotonummer JoCuy-IMG_4376.JPG). Tijdens de inventarisatie worden deze brieven geordend naar adressant. Behalve van Pierre (II) zitten hier ook brieven tussen van Michael Cuypers die in 1920 met zijn gezin via Londen naar Amerika vertrok.
In het ‘Avondblad’ van een onbekende krant. Nog achterhalen via Delpher.nl.
Redactie e.a., ‘Themanummer Joseph Cuypers 70 jaar’.
Voor meer informatie zie met name Lankhorst en Timmerman (Katholiek Documentatie Centrum), Bibliografie van katholieke Nederlandse periodieken.
Zie het lemma ‘St. Bernulphusgilde’ op Wikipedia.
Hubar, De nieuwe Bavo te Haarlem, p. 56.
Hubar, De genade van de steiger, pp. 130-144; 144-166.
Zie bibliografie JCC. Voor meer informatie over Jules Jacques van Ysendyck zie het betreffende lemma op Wikipedia.
Voor deze site hanteren we de Creative Commons licentie, gespecificeerd onder deze link: http://bit.ly/Copyright-CC-BY-NC-SA-4-0. Dus geen commercieel gebruik en absoluut naamsvermelding, zoals geldt voor al onze teksten en foto’s op onze sites. Hiertoe rekenen we ook onze Facebookpagina en Blogger. Voor de goede orde, alles wat ten dienste komt van kennisverspreiding, beheer en behoud van erfgoed zonderen we uit van commercieel gebruik.
Wil je het gemeentearchief van Roermond bezoeken? Dat kan door de week van maandag tot en met donderdag van 9:00 tot 17:00 uur.
Het project komt verder met grote regelmaat aan de orde op onze Facebookpagina: http://bit.ly/VanHHOrg2FB
Ga eens kijken en ‘like’ de pagina, zodat de berichten over Joseph Cuypers en dit project een nog grotere actieradius bereiken!
Verkorte link van dit item: http://bit.ly/2INMw9I-VanHH2Org | http://bit.ly/2INMw9I
Om te printen, te delen of te mailen, klik hieronder op 'Delen'.
Ik begroef mijn vader hoogzomer Jij nam afscheid begin van de lente Zomaar een tijdsbepaling in iets wat geen tijd meer kent Brengt het berusting, een vergeten of juist een diepe scherpe rouw? De eerste man in ons leven De hand waarin die van ons verdween de armen als een beschermende kom Een hoofd vol weetjes en verhalen Een omslag in de puberteit? Schampsteen of vraagbaak? Dialoog of woordenstrijd? Voorwaardenscheppend voor groei tot grootvader van onze kinderen Een maatje, een mentor, een mens werd zelf hulpbehoevend Zo sleet de tijd tot dit moment Dona eis requiem …
____________________________
Postscriptum — Je vader verliezen doe je maar een keer. Misschien dat ik daarom aan mijn vriendin D. schreef: ‘Ik was al een paar keer begonnen aan een condoleancebrief, maar alles klonk zo nietszeggend. Toen heb ik het maar op deze manier gedaan’.
‘Wat prachtig en treffend’, schreef ze terug, ‘Dank!’
B.
Om te printen, te delen of te mailen, klik hieronder op 'Delen'.
Hoe belangrijk verhalen zijn voor het duurzaam functioneren van een kerkgebouw – al dan niet in combinatie met een liturgische functie – kun je op deze site bij de volgende projecten vinden:
De nieuwe Bavo te Haarlem: medegebruik door de benadrukking van de museale kwaliteit van de inrichting, de orgelconcerten en het KathedraalMuseum.
De Clemenskerk te Merkelbeek: herbestemming voor kleinschalige publieke bijeenkomsten en optredens.
De Paterskerk: herbestemming als ceremoniehuis voor DELA en evenementen voor en door derden. Dit project dreigt een karakteristiek voorbeeld te worden van hoe verhalen in de marge worden gedrongen.
B.
Bronnen en verdere informatie
MMNieuws is een (deels gesloten) platform voor de creatieve en culturele industrie. Met ontwikkelingen, trends, cases, interviews, blogs, vacatures, recensies, whitepapers etc etc. Doe mee en registreer of abbonneer je via deze link.
In Nederland zijn verschillende partijen en specialisten bezig met het behoud van kerken en kerkelijk erfgoed. Enkele ervan – onder wie ikzelf – vind je hieronder met hun twitteraccount:
@AJCvanleeuwen | Wies van Leeuwen
@Bern4dette | Bernadette van Hellenberg Hubar
@Catharijne | Catharijneconvent
@Cuypersgenoten | Cuypersgenootschap
@EMFVerheggen | Evelyne Verheggen
@Heemschut | Heemschut
@Ifthenisnow | If then is now
@JvanHest1 | Joost van Hest
@Kerkverhalen | platform van ifthenisnow.eu en VanHH.org
@RCE_erfgoed | De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed:
@Reli_erfgoed | Platform RCE Religieus Erfgoed
@Reliwikicontrol | Reliwiki
@Sander_van_Daal | Sander van Daal
@TaskForceKerken | Taske Force kerken
Om te printen, te delen of te mailen, klik hieronder op 'Delen'.
Ik liep er al een hele tijd mee rond, voordat ik me waagde aan mijn eerste bundel gedichten – Assez de place pour être heureux – die ik schreef tijdens een excursie in de Picardie met het gezelschap ‘Kunst der vormen’ in 2008. De titel is ontleend aan de tekst die Marjan ons tijdens een briefing voorlas, waarin de regel voorkwam: ‘Pense qu’il faut si peu de place pour être heureux’. Wat mij betreft, was er op de plek waar we waren ‘assez de place pour être heureux’. Ik heb het als een gunst ervaren om zowel in ambiance als gezelschap zoveel inspiratie te vinden dat mijn droom werkelijkheid werd. De ‘notice explicative’ bij de gedichten ben ik gestart met een soort beginselverklaring die niets van haar kracht verloren heeft:
De gedichten zijn het resultaat van vrije associatie en zijn in de kiem vaak in enkele minuten op locatie tot stand gekomen, waarna het tijdrovende schaafwerk en het wikken en wegen van subtiele woordschakeringen volgde. Bij de opzet ervan heb ik vanwege de beoogde relatie met de ‘kunst der vormen’ geen enkele poging gedaan me los te maken van mijn discipline als kunsthistoricus. Ook al deed zich hier niet de noodzaak voor om mijn interpr taties wetenschappelijk te onderbouwen, om ze te kunnen geven – hoe verdicht ook – moest ik een beroep doen op mijn individuele schatkamer aan beelden en woorden. Daar schuilt natuurlijk ook een pracht van een paradox achter die ik graag bewaar voor een volgende keer.
Net zoals architectuur – en de kunst in het algemeen – kunnen gedichten vanuit verschillende lagen gelezen worden. Dat geldt al helemaal als er ook nog een plaatje bij zit. Het bleek een spannende worsteling te zijn om een goede onderlinge groepering te vinden tussen de twee media. Bij een gedicht op locatie zijn woord en beeld immers onverbrekelijk met elkaar verbonden. Eigenlijk gaat het om een soort stripverhaal en dan staat zo’n zin er zonder figuratieve ondergrond maar naakt bij.
Bij deze stripgedichten bestaat de eerste laag van de interpretatie uit datgene wat iedereen er zelf van maakt. En dat kan iets heel anders zijn dan ik bedoelde. Dat is niet erg. Zoals de kunstfilosoof Jacques de Visscher ooit met de nodige verve beweerde, is de bestemming van de kunst niet de maker zelf, ‘maar het publiek, en dat bijgevolg de zaak van het begrijpen van een kunstvoorwerp niet in de eerste plaats bij de maker ligt die dit dan buiten het werk om aan de toeschouwer als aangesprokene dicteert’. Kunstwerken zijn niet aansprekelijk omdat ze ‘in de particulariteit van de wereld van de maker’ gevangen zitten, maar juist omdat ze steeds weer ‘nieuwe verhalen genereren’. Het staat ieder dus vrij er van te maken wat men wil, zoals ik met mijn vrije associatie eveneens heb gedaan. Maar de meeste mensen blijken daar wel een handvat bij te kunnen gebruiken. Vandaar dat ik enige achtergrondinformatie bij de gedichten geef.
En zo ben ik dat blijven doen.
Meer weten over de gedichten die ik vanaf 2006 schreef? Volg dan deze link.
;-) B.
De eerste bundel met erfgoedgedichten op locatie was ‘Assez de place’.
* Verkorte link van dit item: http://bit.ly/2fEzLO1-Assez
BewarenBewaren
BewarenBewaren
BewarenBewaren
BewarenBewarenBewarenBewarenBewarenBewaren
BewarenBewaren
BewarenBewaren
Om te printen, te delen of te mailen, klik hieronder op 'Delen'.
…
Op 12 mei 2016 is een eerste bijeenkomst geweest in de Laurentiuskerk te Alkmaar rond het thema: De kerk in het midden. Hoe je met verhalen kerkelijk erfgoed helpt, georganiseerd door ifthenisnow.eu en vanhellenberghubar.org. Hiermee is de start gemaakt met de ontwikkeling van een virtuele community rond kerkelijk erfgoed op if then is now, met het idee om de onzichtbare musea – die kerken vaak blijken te zijn – bekend te maken bij een groot publiek. Als er één groep monumenten gebaat is bij de bevordering van erfgoedtoerisme, dan wel deze. De komende jaren zullen steeds meer kerken moeten kiezen voor integrale herbestemming of aanvullende functies, waarvoor het belangrijk is om publiek te trekken. Profileren is dus het motto.
Meer weten over wat deze dag heeft gebracht? Lees dan verder via deze link: http://bit.ly/KihM-alg (even naar beneden scrollen).
#Kerkverhalen
Naar aanleiding van de bijeenkomst in Alkmaar is op ifthenisnow.eu de rubriek #Kerkverhalen gestart. Met de hashtag#kerkverhalen krijg je via het zoekscherm een overzicht van de items die tot dusver zijn gepubliceerd. Daar zit van alles bij, dus niet alleen items die in te ontsluiten kerkgebouwen staan, maar ook algemene verhalen zoals die van André Droogers, die vol humor #kerkverhalen als antropoloog benadert.
Bij mij zitten de verhalen vol weetjes, maar dat zal mensen die al vaker iets van me hebben gelezen niet verbazen. Voor een deel staan deze webartikelen ook – aangekondigd – op deze site. De meeste items over de nieuwe Bavo in Haarlem zijn van vóór #kerkverhalen, dus die kun je eenvoudig vinden met de zoekterm ‘nieuwe Bavo’. Op dit moment hebben mijn #kerkverhalen hoofdzakelijk betrekking op het project #KunstinBreda.
Ga eens kijken, want misschien wil je hier wel aan meedoen. Als dat het geval is kun je contact opnemen met menno@ifthenisnow.eu (06-31974866) of met mij (zie de contactgegevens rechtsboven op dit scherm).
We zijn trouwens niet alleen geïnteresseerd in gloednieuwe #kerkverhalen, maar ook in stukken die (vroeger) analoog zijn gepubliceerd of op een site met een totaal andere doelgroep. Zolang de stukken actueel zijn – of wel gedateerd, maar representatief voor een bepaald tijdsbeeld – en vallen binnen de reikwijdte van kunst, cultuur en erfgoed, kunnen we je een groot lezerspotentieel bieden.
Koppelingen voor sociale media bij #kerkverhalen —Bij gelegenheid van de bijeenkomst ‘De kerk in het midden’ in 2015 hebben we een apart overzicht gemaakt met koppelingen, waarvan deelnemers en andere belangstellende gebruik konden maken.
Beeldmateriaal is voor de verspreiding van de boodschap op sociale media heel belangrijk, zoals Bernadette van Hellenberg Hubar in haar presentatie uitlegt. Bij de bijeenkomst van 12 mei heeft Anton van Daal daarvoor gezorgd.
Koppelingen met betrekking tot 12 mei
Voor het gebruik op de sociale media zijn hier de verschillende verkorte URL’s:
Wil je meedoen aan dit initiatief om met verhalen kerkelijk erfgoed dichter bij de mensen te brengen, geef dat dan door aan menno@ifthenisnow.nl of aan mij.
En denk er aan, ook fotografen zijn verhalenvertellers!
;-) B.
Verkorte link van dit item: http://bit.ly/KihM-kop
Om te printen, te delen of te mailen, klik hieronder op 'Delen'.
Menno Heling legt uit hoe het platform if then is now in elkaar zit en werkt. Zijn missie is verhalen vertellen over erfgoed en cultuur en die weer te binden met toerisme. Foto Anton van Daal 2016.
Verslag van de bijeenkomst ‘De kerk in het midden’
Hoe je met verhalen kerken helpt
Op uitnodiging van Menno Heling van het verhalenplatform voor cultuur, erfgoed en toerisme if then is now en Bernadette van Hellenberg Hubar, sinds de oprichting van het Cuypersgenootschap in 1984 bezig met religieus erfgoed, kwamen een kleine dertig verhalenvertellers bijeen in de Laurentiuskerk te Alkmaar (1859-1861) van P.J.H. Cuypers. Dit selecte gezelschap werd op het goede spoor gezet door wethouder Anjo van de Ven van Alkmaar die haar sterke visie op de toekomst van kerkelijk erfgoed graag deelt (zie onder andere het platform Toekomst religieus erfgoed). In haar opening vroeg ze aandacht voor een drietal kernverhalen over de Laurentiuskerk: de architect Pierre J.H. Cuypers, de kerkschilder Alexander Kläsener en het heilig Bloedwonder van Alkmaar. Deze verhalen typeren bij uitstek de opzet van de bijeenkomst, zoals blijkt uit de tekst die integraal op if then is now is gezet: http://bit.ly/KihM-avdv.
Doelstelling van de middag op 12 mei was om de groep (wetenschappelijke én activistische) verhalenvertellers een breder en groter publiek te laten bereiken door enerzijds de inzet van social media, en anderzijds gebruik te maken van if then is now om verhalen te publiceren online. Immers, de komende jaren zullen steeds meer kerken moeten kiezen voor integrale herbestemming of aanvullende functies, waarvoor het belangrijk is om publiek te trekken. Profileren en krachten bundelen was en is dus het motto. Met de hashtag #KihM werd dat die middag op Twitter kracht bijgezet.
Bij haar inleiding opende de wethouder het eerste verhaal van de Laurentiuskerk door een QR-code over de schilder Kläsener, met diverse werken in de Laurentius vertegenwoordigd, te scannen. Bernadette en Menno bieden de mogelijkheid aan om op deze laagdrempelige manier de verhalen van een kerk te ontsluiten.
Wethouder Anjo van de Ven test met Menno Heling de QR-code uit die de eerste 2.0-ontsluiting vormt van de schilderingen in de Laurentiuskerk te Alkmaar. Foto Anton van Daal 2016.
Het platform ifthenisnow.eu
Menno presenteerde if then is now als een platform voor iedereen. Van experts die hun artikelen delen tot gebruikers die hun persoonlijke verhalen daaraan koppelen. Hij wil mensen warm maken, ideeën genereren en bezoekers werven voor (religieus) erfgoed. Bij die verhalen kan het zowel gaan om specialistische informatie (artikelen, biografische informatie, points of interest) als om oral history. De middag was dan ook bedoeld om een Kerk in het midden community te laten ontstaan.
Zijn presentatie (http://bit.ly/KihM-mh) liet een aantal onderdelen van if then is now zien, en wat er reeds is, van samenwerking met musea tot clusters verhalen over vluchtelingen. if then is now wil dan ook mensen aan het denken zetten door onder andere De kerk in het midden als verhalencluster te promoten.
if then is now is niet simpelweg een verhalensite, maar heeft ook een journalistieke opzet. De vele artikelen, verhalen en andere content laten zich groeperen rond een onderwerp (topic) dat vervolgens geplaatst tegenover een andere topic een spiegel tussen het verleden en het heden oplevert. Hierdoor ontstaat het broodnodige historisch perspectief waardoor ontwikkelingen vandaag de dag in breder verband beoordeeld kunnen worden. Dat levert een belangrijke waarde voor de toekomst.
Alle content op het platform if then is now is voorzien van een geo-locatie, inspireert gebruikers om een plek van (historische) betekenis op te gaan zoeken en heeft koppelingen naar objecten uit diverse erfgoedcollecties als Rijksmuseum, Centraal Museum of Archief Eemland (e.a.). Menno zijn presentatie toonde schematisch de lagen van betekenis die het platform in zich draagt, de beleving die associaties met de context en een bijzondere plek als de Laurentiuskerk mogelijk maakt.
Zo kan het verhaal van een kerk of klooster in een bredere context worden geplaatst, gekoppeld aan biografische informatie over een priester of een bisschop, aan een issue over de kerk in het algemeen of persoonlijke verhalen van gebruikers. Zo ontwikkelt zich een community die met de door Menno gepresenteerde strategie ook weer ingezet kan worden om het belang van religieus erfgoed onder de aandacht te brengen.
Naar aanleiding van de vragen uit de groep: if then is now is een open source platform gebouwd in Drupal, en heeft contact met diverse provinciale verhalensites. Het platform gebruikt alleen maar rechtenvrije foto’s of afbeeldingen met toestemming van de fotograaf. Vanuit de groep werd geadviseerd om hiervoor ook gebruik te maken van Wikimedia, waar veel reprovrije foto’s van Nederlandse monumenten op staan. Menno legde uit dat het op dit moment nog niet mogelijk is om hoge resolutiefoto’s te plaatsen op ifthenisnow. Na de pauze ging hij in op kwaliteitsbewaking van de content en de interface.
De presentatie toonde tot slot enkele aparte homepages zoals binnenkort ook voor De kerk in het midden opgezet wordt: http://bit.ly/KihM-mh.
Zo oud als de wereld: verhalenvertellers
Bernadette van Hellenberg Hubar komt met een nieuwe iconografische interpretatie van de iconografie van het heilig Bloedaltaar in de Laurentiuskerk. Dat alleen al vormt een rijke bron van verhalen. Foto Anton van Daal 2016.
Bernadette hield een pleidooi om social media te gaan gebruiken om meer aandacht voor het eigen verhaal te krijgen. Of je nu regelmatig een blog publiceert over religieus erfgoed of dat je je intensief inzet voor het behoud van een kerk, met Facebook en Twitter bereik je veel meer mensen dan via printmedia of op je eigen website. Haar missie richt zich vooral op het betrekken van de specialisten in haar netwerk, vooral omdat er veel kennis aanwezig is die vaak niet verder komt dan een beperkte groep. Haar presentatie vind je hier: http://bit.ly/KihM-bvhh.
Storytelling is hot! Erfgoed heeft dan ook een enorme voorsprong op allerlei media of vormen van vermaak. Erfgoed heeft een wereld van verhalen (content) die ze kan delen met het potentiële publiek en zo vele mensen aan zich kan binden. Met name ten aanzien van onroerend erfgoed is er nog weinig onderzoek gedaan naar de waarde van social media. Bernadette pleitte dan ook voor meer aandacht om harde cijfers te verzamelen in de strijd om de aandacht.
De traditionele manier om aandacht voor een verhaal of artikel te vragen (het broadcasten) ziet Bernadette steeds meer vervangen worden door een nieuwe manier van presenteren. Publiceren in een ‘drietrapsraket’ online op een eigen website, daar een blog over schrijven, en dit delen via de social media. Met name raakt zij geïnspireerd door het krijgen van directe respons op haar publicaties, waar vroeger hooguit een ingezonden brief het resultaat was.
Bernadette toonde de verschillende aspecten van social media als Facebook, Twitter en LinkedIn als mogelijke kanalen om te publiceren en je werk te promoten. Haar presentatie toonde diverse afbeeldingen van hoe je op deze kanalen beeld en tekst kunt combineren met onder andere video. Aan de hand van deze basiselementen overtuigde ze haar publiek om het zelf ook te gaan proberen.
Een publicatie op if then is now kan gedeeld worden via Twitter en verder verspreid via LinkedIn en Facebook via een uitgekiende strategie (WAT wil ik HOE communiceren) en in samenwerking met een groep gelijkgestemden (de claque die het op haar beurt verder verspreidt). Maar ook ter plekke kan het verhaal gedeeld worden via de eerder genoemde QR-codes.
In haar presentatie heeft Bernadette op een rij gezet wat een kerk als organisatie nodig heeft om het digitale traject te bewandelen. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen een statische component (website) en dynamische onderdelen (sociale media, platforms zoals if then is now et cetera) Haar presentatie laat zien hoe en wat dit stappenplan betekent voor de Laurentiuskerk, maar ook een organisatie als het Cuypersgenootschap die veel voor kerken doet: http://bit.ly/KihM-bvhh.
Op vragen van de deelnemers adviseerde Bernadette Evernote of Onenote om op een eenvoudige manier inhoudelijk webpagina’s op te slaan, waardoor die kennis niet verdwijnt als er iets uit de lucht wordt gehaald. Dit is ook heel bruikbaar voor sociale media. Verder is het aan te raden om je eigen site of blog aan te melden bij de KB voor behoud op langere termijn van je content.
Bernadette pleitte tot slot nog voor het in ere houden van de klassieke digitale nieuwsbrief. Zij toonde nog Hootsuite als beheersinstrument om alle uitingen overzichtelijk te kunnen managen en niet teveel tijd aan social media kwijt te zijn, en is gaarne bereid om iemand die ons netwerk De kerk in het midden wil komen versterken, hierin verder te helpen. Zij eindigde met een citaat van het bekende blog Erfgoed 2.0: ‘Internetbezoekers zijn mensen die twitteren, namens zichzelf of namens hun organisatie, mensen die hun kennis en onkunde met elkaar delen, hun afkeer en voorkeur, passie en desinteresse. Zij verwachten van een museum [/kerk] hetzelfde.’
De onderzoeken naar musea en sociale media die Bernadette tijdens haar presentatie heeft genoemd kun je downloaden via deze link.
David Mulder geeft uitleg bij de schilderingen van Alexander Kläsener die in belangrijke mate de aankleding van de Laurentiuskerk bepalen. Foto Anton van Daal 2016.
Hoe deel je een artikel of verhaal op ifthenisnow.eu?
Na de pauze nam Menno de verhalenvertellers mee in hoe je je verhaal of artikel bij if then is now kunt uploaden. De formulieren hiervoor zijn recent vereenvoudigd en simpel in gebruik. Verder worden nieuwe auteurs door de redactie van if then is now in de gaten gehouden. Per week maken 3-5 mensen een nieuw account aan, en gaan iets toevoegen. Zo nodig stuurt de redactie een Schrijfwijzer met tips hoe je verhaal of artikel online beter tot zijn recht komt.
Auteurs worden met naam en toenaam genoemd op het platform, zodat duidelijk is voor de gebruiker hoe de waarde van een stuk is in te schatten. Persoonlijke verhalen blijven eerder hangen dan (wetenschappelijke) artikelen, en daarom is de combinatie van beide zo belangrijk voor de werking van een platform als if then is now.
Zijn presentatie liet tot slot zien dat een cluster over De kerk in het midden voor een breder publiek makkelijk te maken is. Immers een aantal artikelen rond kluizenaars en hedendaags mediteren is makkelijk te koppelen aan een fietstocht over de Moderne Devotie: http://bit.ly/KihM-mh.
Netwerkborrel
Bij de borrel zwermde de groep verhalenvertellers uit over de Laurentiuskerk waarbij David Mulder enthousiast vertelde over de recent herontdekte schilderingen van Alexander Kläzener, Cuypers’ biograaf Wies van Leeuwen het vroege werk van Pierre J.H. Cuypers detailleerde met zijn eigen verhalen en Bernadette de aparte iconografie van het heilig Bloedaltaar van J.H. Tonnaer van uitleg voorzag.
De middag heeft bewezen dat de Alkmaarse Cuyperskerk zeer geschikt is voor dit soort bijeenkomsten en dus een mooi voorbeeld is van multifunctioneel gebruik.
Wies van Leeuwen legt uit wat er zo bijzonder is aan deze vroege Cuyperskerk in Alkmaar. Foto Anton van Daal 2016.
Geef het door!
Deel dit verslag met kennissen en andere geïnteresseerden, en vraag hen ook mee te doen met het vertellen van verhalen over kerken, kloosters en ander religieus erfgoed. Dat kan zomaar door een verhaal of artikel te plaatsen op if then is now of het eigen blog te delen via social media. Maar je kunt iemand ook opgeven voor de volgende meeting van onze Kerk in het midden community, begin oktober nog van dit jaar. Dat kan via Bernadette of via Menno. Het programma wordt later bekend gemaakt.
Van de bijeenkomst en de kerk zijn foto’s gemaakt door Anton van Daal. Hij is een van de actieve leden van de besloten groep Nederlands religieus erfgoed op Facebook. Wie daar belangstelling voor heeft kan zich op Facebook aanmelden via Rob Kreukniet, tevens de beheerde van Reliwiki.
De Laurentiuskerk is van 1 april tot 1 november elke vrijdag open van 10.30 tot 16.00 uur en is zeker een omweg waard. De kerk is te vinden aan het Verdronkenoord 68, 1811 BG te Alkmaar.
Interesse om in de Alkmaarse Cuyperskerk iets te organiseren? Neem dan contact op met Kees Groenland, secretaris van de beheerstichting, via info@alkmaarsecuyperskerk.nl.
Om de boodschap van de presentaties in de praktijk te brengen, zijn op deze pagina alle links op een rij gezet voor wie de informatie over kerkverhalen verder wil verspreiden via de sociale media.
De presentatie van Menno Heling van If then is now bij de bijeenkomst in de Laurentiuskerk te Alkmaar – ‘De kerk in het midden. Hoe je met verhalen kerkelijk erfgoed helpt’ – kun je hier bekijken en downloaden:
…
Meer over deze dag en de opzet van een community met betrekking tot kerkverhalen is te vinden op ifthenisnow.eu en deze site:
Op 12 mei 2016 is een eerste bijeenkomst geweest in de Laurentiuskerk te Alkmaar rond het thema: De kerk in het midden. Hoe je met verhalen kerkelijk erfgoed helpt, georganiseerd door ithenisnow.eu en vanhellenberghubar.org. Hiermee is de start gemaakt met de ontwikkeling van een virtuele community rond kerkelijk erfgoed op if then is now, met het idee om de onzichtbare musea – die kerken vaak blijken te zijn – bekend te maken bij een groot publiek. Als er één groep monumenten gebaat is bij de bevordering van erfgoedtoerisme, dan wel deze. De komende jaren zullen steeds meer kerken moeten kiezen voor integrale herbestemming of aanvullende functies, waarvoor het belangrijk is om publiek te trekken. Profileren is dus het motto.
Op deze pagina is door middel van de inhoudsopgave hierboven het volgende toegankelijk gemaakt:
Het beeldmateriaal van de bijeenkomst en van de kerk op deze items is ter beschikking gesteld door Anton van Daal.
Voor een algemene indruk van if then is now als platform voor erfgoed, cultuur en toerisme, surf naar ifthenisnow.eu.
Wel eens een QR-code naar een kerkverhaal gevolgd? Probeer het eens met deze:
Met deze ludieke actie is 12 mei een start gemaakt om de 2.0-generatie te verbinden met al die religieuze artefacten die het verleden ons als erfgoed heeft nagelaten.
Onze website gebruikt cookies voor een optimale ervaring. VanHellenbergHubar.Org vraagt de gebruiker om hiermee akkoord te gaan door op 'Accept' te klikken.AcceptRead More
Privacy en cookies ingevolge de AVG
Privacy Overview
This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may affect your browsing experience.
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
