De openingswoorden uit ‘De Heilige Linie’ van J.A. Alberdingk Thijm die in 1858 verscheen. Dia uit de lezing Caelestis urbs Jeruzalem met de herdenkingsprent die Joseph Cuypers na het overlijden van zijn peetoom maakte. ((Voor de lezing volg deze link.))

Sinds 2014 staat op Bibliodoc het handboek over kerkbouwsymboliek van J.A. Alberdingk Thijm,  De Heilige Linie (1858) in de editie van 1909, on line. Ook het informatieve voorwoord van zijn zwager Pierre J.H. Cuypers zit daarbij.

Het boek kan gedownload worden als PDF en is toegankelijk met de zoektoets dankzij OCR. De scan is niet vlekkeloos, maar wordt toch ter beschikking gesteld omdat De Heilige Linie een belangrijke bron is voor de negentiende en twintigste-eeuwse kerkelijke iconografie. Dankzij het voorwoord van Cuypers wordt duidelijk hoe moeilijk het zeker in het begin was om de ideeën uit dit boek in de praktijk te brengen. Door de vele geannoteerde verwijzingen naar middeleeuwse bronnen, kan De Heilige Linie tevens gebruikt worden voor onderzoek op dat terrein. Hoewel vorige generaties wat snerend deden over Thijms kennis, is de afgelopen decennia gebleken dat die zeer aanzienlijk was. ((Vergelijk onder meer de bundel uit het Thijmjaar in de bibliografie van deze site, zoekterm: erflater.)) Om dat duidelijk te maken heb ik in het boek over de nieuwe Bavo niet zomaar volstaan met paginaverwijzingen in de noten; ook Thijms eigen, middeleeuwse bronnen zijn vermeld. ((Hubar, De nieuwe Bavo, hoofdstuk 3.)) Hopelijk helpt dat om dit beeld te corrigeren, maar daar zal waarschijnlijk een lange adem voor nodig zijn. Wat echt zou werken is een wetenschappelijke evaluatie van wat Thijm wist van de middeleeuwen. Wie weet kan De Heilige Linie on line daartoe inspireren.

In de editie van 1909 zijn verder de opstellen Over de kompozitie in de kunst van Thijm gebundeld. Deze werpen veel licht op de visie van een vooraanstaande criticus uit de negentiende eeuw op de kunst van zijn tijd en waren voor mij een belangrijke bron voor de analyse van de gevelsculptuur van het Rijksmuseum. ((Hubar, Arbeid en Bezieling, 1997. Samenvatting http://wp.me/P4eh3s-eI.)) Wat het lezen heel plezierig maakt, is dat de opstellen niet zonder humor zijn geschreven.

Ik zou zeggen, ga het boek downloaden.

Dat kan tegenwoordig niet alleen via deze site, maar ook elders op het wereldwijde internet:

• De oorspronkelijke editie van 1858 op archive.org onder deze link.
• Net als het exemplaar in Bibliodoc als onderdeel van De verzamelde werken uit 1908 (?), ook op archive.org onder deze link.
• Verder kun je via DBNL.org de afzonderlijke hoofdstukken in artikelvorm lezen in Thijms tijdschrift, Dietsche Warande van 1857.

Toch interessant dat het eerste exemplaar afkomstig is van Harvard University en de tweede van het Getty Research Institute. Je vraagt je wel af welke motieven achter deze aanschaf zaten, want er zullen toch niet zoveel mensen zijn geweest die daar Nederlands lazen.

B. ((Verkorte link van dit item: http://bit.ly/1ZvcKwh-VanHH2Org
Unieke hashtag: #Thijm_1ZvcKwh

Kom ook eens kijken op onze Facebookpagina: http://bit.ly/VanHHOrg2FB))

Bibliografische gegevens

• Thijm, J.A. Alberdingk. De Heilige Linie, proeve over de oostwaardsche richting van kerk en autaer als hoofdbeginsel der kerkelijke bouwkunst. Sterck, J.F.M., red., J.A. Alberdingk Thijm, Werken IV, Kunst en oudheidkunde I. Amsterdam/Den Haag: C.L. van Langenhuysen, Martinus Nijhof, 1909. http://bit.ly/Thijm-HeiligeLinie-Kompozitie.
• Cuypers, Pierre J.H. “De Heilige Linie”. In De Heilige Linie, proeve over de oostwaardsche richting van kerk en autaer als hoofdbeginsel der kerkelijke bouwkunst, xiv–xvi. Sterck, J.F.M., red., J.A. Alberdingk Thijm, Werken IV, Kunst en oudheidkunde I. Amsterdam/Den Haag: C.L. van Langenhuysen, Martinus Nijhof, 1909. http://bit.ly/Thijm-Heilige-Linie.
• Dit item: Hubar, Bernadette van Hellenberg. “De Heilige Linie”. VanHellenbergHubar.org (blog), 2014-2018. http://bit.ly/1ZvcKwh-VanHH2Org.